Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X
ZAPLANUJ SWÓJ SPACER
OPOLSKI TEATR LALKI I AKTORA IM. ALOJZEGO SMOLKI
ul. Augustyna Kośnego 2a
Teatr do życia powołany został we wrześniu 1949 r. pod kierownictwem artystycznym Alojzego Smolki i od początku działał jako druga scena Państwowego Teatru Ziemi Opolskiej.
Jako tzw. Scena Lalkowa prowadził szeroką działalność objazdową, a swoje premiery wystawiał w siedzibie PTZO, a następnie od 5 maja 1959 r. przy ul. Kośnego 2. Tam też od 1959 r. odbywają się do dziś przedstawienia dla dzieci i młodzieży. Rozbudowa i prace adaptacyjne nowego budynku Teatru wg planów Bruno Kijasa i Zygmunta Smandzika prowadzone były z myślą o dziecięcym odbiorcy. Niestety w latach 1960-1975 niewielka scena Teatru, licząca 272 miejsca, stała się także siedzibą macierzystego zespołu dramatycznego. Równocześnie w 1972 r. Teatrowi nadano imię Alojzego Smolki. Zespół pełną samodzielność uzyskał 1 lutego 1993 r., z chwilą kiedy Opolski Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki stał się placówką artystyczną podległą Urzędowi Miejskiemu w Opolu.
Tradycje teatru lalkowego w Opolu sięgają 1937 r. Wtedy to Alojzy Smolka zorganizował Teatrzyk Kukiełek przy Związku Polaków w Niemczech i do września 1939 r. wystawił sześć bajek. Zaprezentował je około 200 razy we wszystkich większych skupiskach polskich na terenie Śląska Opolskiego. Za działalność tą w pierwszych dniach wojny wraz z grupą siedmiu członków zespołu został aresztowany i oskarżony o ”zdradę stanu”. Więziony był w Buchenwaldzie i twierdzy Brandenburg-Görden. Powojenna inauguracja Sceny Lalkowej, istniejącej w ramach Teatru Ziemi Opolskiej, zapoczątkowana została premierą baśni Marii Kownackiej O Kasi co gąski pogubiła w reżyserii i scenografii A. Smolki we wrześniu 1949 r. Przez pierwsze dziesięć lat Scena funkcjonowała w pomieszczeniach PTZO. Dopiero z chwilą przejęcia 9 maja 1959 r. budynku przy ul. Kośnego 2, uzyskała dostęp do własnych pomieszczeń teatralnych. Otwarto je premierą sztuki Janiny Morawskiej Dziadek Zmruż Oczko w reżyserii Jana Potiszila. Niestety już w 1960 r. budynek stał się siedzibą również zespołu dramatycznego PTZO. W efekcie do chwili otwarcia nowego gmach Teatru im. Jana Kochanowskiego w styczniu 1975 r. przy pl. Lenina (współcześnie pl. Teatralny 12), obie placówki zmuszone były funkcjonować w trudnych warunkach lokalowych.
W tym czasie z okazji 30-lecia istnienia 10 grudnia 1972 r. otrzymał nazwę Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki. Przyjął ją po śmierci swojego założyciela i występował pod jej szyldem do końca stycznia 1993 r., jako tzw. Scena Lalkowa Teatru im. Jana Kochanowskiego. Z chwilą pełnego usamodzielnienia przyjął nazwę Opolski Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki. W latach 1973-1979 jego kierownictwo artystyczne sprawował wybitny reżyser i scenograf Zygmunt Smandzik, a następnie m. in. reżyser Włodzimierz Fełenczak (1980–1984), twórca plakatów teatralnych, scenograf i reżyser Grzegorz Kwieciński (1984–1989) i od 1990 r. reżyser Krystian Kobyłka. W działalności artystycznej obok widowisk lalkowych, w jego repertuarze odnajdujemy spektakle zrealizowane w poetyce żywego planu, adresowane do widowni w każdym przedziale wiekowym. Zespół prezentował je na festiwalach krajowych i zagranicznych, uzyskując liczne nagrody i wyróżnienia.
Na mapie teatralnej kraju ośrodek opolski posiada wyraźnie zdefiniowaną pozycję artystyczną za sprawą organizacji od 1962 r. Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Lalek. Jest to najstarszy i największy ogólnopolski Festiwal polskiego środowiska lalkarskiego. Początkowo nosił nazwę Śląski Festiwal Teatru Lalek, jednak po dwóch latach zyskał rozmiar ogólnopolski. Organizowany co dwa lata jest okazją do spotkania i wymiany doświadczeń teatrów z całego kraju. Konfrontację osiągnięć artystycznych ocenia jury, w skład którego wchodzą przedstawiciele różnych dziedzin sztuki: reżyserzy, aktorzy, kompozytorzy, a także artyści spoza kręgu lalkarskiego. W trakcie jego trwania organizowane są wspólnie z Uniwersytetem Opolskim i Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, a także krytyków teatralnych, badaczy oraz studentów i przedstawicieli wydziałów lalkarskich szkół teatralnych, dyskusje i spotkania poświęcone nowej dramaturgii dla dzieci i młodzieży.
Dodajmy, że w marcu 2013 r. rozpoczęła się wg projektu Jacka Rzyski przebudowa wnętrz i elewacji frontowej budynku głównego oraz prace zmierzające do powiększenia holu przy Małej Scenie. Po kilkunastu miesiącach 11 października 2014 roku roboty zostały zakończone i odbyła się oficjalna inauguracja działalności Dużej Sceny premierą Liścików na wiatr wg opowiadania Toona Tellegena w adaptacji i reżyserii Piotra Cieplaka.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWOSTKI
► Teatr, obok Dużej Sceny z pudełkową widownią ma 205 miejsc.
► Teatr posiada Małą Scenę z dowolnie konfigurowaną widownią liczącą od 98 do 124 miejsc oraz pomieszczenia tzw. „Klubu pod Sceną”, wykorzystywane m. in. w trakcie organizacji cyklu spotkań, zatytułowanych Baśniowy Salonik. W ich ramach m. in. czytane są bajki, organizowane konkursy i teatralne zabawy dla najmłodszych. W ostatnich latach.
► Teatr jest beneficjentem takich projektów i konkursów jak „Teatr Polska”, „Lato w Teatrze”, „Artystyczne Wakacje”, „Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej” oraz „Klasyka Żywa".
► Nagradzane i wyróżniane widowiska prezentowane były m.in. na festiwalach w Finlandii, w Niemczech, w Jugosławii, na Ukrainie, w Szwecji, Danii i Hiszpanii.
CZYTAJ DALEJ
WAŻNE DATY
► Od 17 lipca do 15 sierpnia 1937 r. – Alojzy Smolka uczestniczył w kursie instruktorów lalkarskich na Groniku Kościeliskim koło Zakopanego.
► Sierpień 1937 r. – w Raciborzu odbyła pierwsza premiera zespołu A. Smolki, sztuki M. Kownackiej Cztery mile za piec.
► 14 października 1937 r. – w Domu Polskim w Opolu odbyło się pierwsze przedstawienie sztuki M. Kownackiej Cztery mile za piec. Dziś w tym miejscu, na rogu ul. Sądowej i Książąt Opolskich, znajduje się pamiątkowy kamień.
► Listopad 1948 r. – premiera sztuki Jana Brzechwy Pan Drops i jego trupa.
► 23 stycznia 1949 r. - oddanie do użytku rozbudowanych i rewaloryzowanych pomieszczeń budynku teatralnego przy obecnej ul. Wolfganga Amadeusza Mozarta.
► Wrzesień 1949 r. – pod kierunkiem A. Smolki do życia powołany został Teatr Lalek, jako druga scena Teatru Ziemi Opolskiej.
► 9 maja 1959 r. – otwarcie budynku Teatru Lalek przy ul. Kośnego 2.
► 1–7 października 1962 r. – dla uczczenia jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej Alojzego Smolki odbył się Śląski Festiwal Teatrów Lalek.
► 11–8 października 1964 r. – odbył się Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalkowych.
► 10 grudnia 1972 r. – Scena Lalkowa Państwowego Teatru Ziemi Opolskiej otrzymała nazwę Opolski Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki.
► 1 stycznia 1975 r. – nowy budynek teatru dramatycznego otrzymuje nazwę Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu
► 1 lutego 1993 r. – Scena Lalkowa Teatru im. J. Kochanowskiego przy ul. Kośnego 2a stała się samodzielną placówką artystyczną, podległą Urzędowi Miejskiemu w Opolu.
► W 2009 r. – ogłoszono konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej przebudowy wnętrza i elewacji frontowej Opolskiego Teatru Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki
► 3 grudnia 2012 r. – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski podpisał list intencyjny i umowę na dofinansowanie przebudowy Teatru.
► 6–11 maja 2013 r. – odbyła się w zmienionym z jesiennego na wiosenny terminie XXVI edycja Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Lalek.
► 11 października 2014 r. – otwarcie Teatru po przebudowie wnętrz i elewacji frontowej budynku głównego oraz powiększonego holu przy Małej Scenie.
► 4–9 maja 2015 r. – odbędzie się XXVII Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWE POSTACI
Jan Dorman
Edward Doszla
Irena Jun
Bogusław Kierc
Zbigniew Lisowski
Stanisław Ochmański
Edi Majaron
reżyser, pochodzi dawnej z Jugosławii.
Paweł Passini
Marián Pecko
Petr Nosalek
Zbigniew Poprawski
Jan Potiszil
reżyser i muzyk
Anna Proszkowska
Janusz Ryl-Krystianowski
Monika Snarska
Andrzej Czyczyło
Paweł Hubiczka
Kazimierz Samołyk
Zygmunt Smandzik
Jerzy Derfel
Jerzy Dobrzański
Mirosław Jastrzębski
Paweł Kukiz
Zbigniew Karnecki
Bogumił Pasternak
CZYTAJ DALEJ
BIBLIOGRAFIA ORAZ LINKI
► Alojzy Smolka, patriota – artysta, red. Krystyna Konopacka-Csala, Opole 1972.
► Cz. Mykita-Glensk, Życie teatralne Opola (od czasów najdawniejszych do współczesności), Opole 1976.
► H. Jurkowski, Moje pokolenie, Łódź 2006.
► M. Waszkiel, Dzieje teatru lalek w Polsce 1944-2000, Warszawa 2012.
► W. Wawrzynek, Z. Nietyszka: 25 lat Teatru Lalek w Opolu 1937-1962, Opole 1962.
► 40 lat Teatru w Opolu 1945-1985, red. Jan Feusette, Jan Nowara, Opole 1985.
► 40 lat Opolskiego Teatru Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki, red. Józef Michałek, Tadeusz Pajdała, Katowice 1977.
► 20 lat Państwowego Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu 1945-1965, red. i oprac. Krystyna Konopacka-Csala, Opole 1965.