Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X
ZAPLANUJ SWÓJ SPACER
OPERA ŚLĄSKA
ul. Moniuszki 21/23
Opera do życia powołana została z inicjatywy władz wojewódzkich i wbrew woli Ministerstwa Kultury i Sztuki wiosną 1945 r., w gmachu Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Początkowo istniała jako tzw. Śląski Teatr Muzyczny, a następnie Opera Katowicka. Inauguracyjna premiera Halki Stanisława Moniuszki odbyła się 14 czerwca 1945 r. i była pierwszą powojenną realizacją widowiska operowego w Polsce. Jej twórcą był światowej sławy śpiewak operowy Adam Didur.
Bytom: Opera Śląska
Z chwilą przyjazdu do Katowic przesiedlonego zespołu teatru lwowskiego, w listopadzie 1945 r. zespół przeniesiony został do Bytomia. Do 30 września 1949 r. występował pod nazwą „Opera Katowicka z siedzibą w Bytomiu”. Od początku zaliczany był do czołowych muzycznych scen teatralnych w kraju. Skupiał doświadczonych artystów i sławnych śpiewaków operowych. Równocześnie debiutowali w nim m. in. Bogdan Paprocki, Romuald Tesarowicz, Anna Lorenc, Jolanta Wrożyna i Wiesław Ochman. Po nagłej śmierci A. Didura, kierownictwo teatrem objął Stefan Belina-Skupniewski, a następnie Włodzimierz Stahl i Włodzimierz Ormicki jako kierownik artystyczny.
Zbudowany w latach 1899–1901 wg projektu Aleksandra Böhma w stylu neoklasycznym, z elementami empiryzmu i secesji budynek byłego niemieckiego Teatru Miejskiego, obok sali teatralnej z dwoma balkonami i bocznymi lożami, posiada w ramach jednej architektonicznej bryły także obszerną salę koncertową. Usytuowany w centralnym punkcie miasta, systematycznie modernizowany i wzbogacany o nowe urządzenia techniczne, należy do jego najcenniejszych zabytkowych obiektów architektonicznych. Ostatnie większe prace remontowe miały miejsce w 2004 r., kiedy to dokonano wg projektu Pawła Maryńczuka modernizacji sali balowej i wzniesiono nad nią nową kopułę, w miejsce wcześniejszej zniszczonej przez pożar. Wszystkie jednak te działania i zabiegi nie zdołały przezwyciężyć panującej w teatrze ciasnoty, wynikającej z konieczności pomieszczenia w nim kilku zespołów artystycznych, jak i rozbudowanych inscenizacji operowych. Problem stanowi także sama infrastruktura teatru, w tym przede wszystkim brak obrotowej sceny i zapadni oraz niewielka liczba miejsc na widowni. Dlatego od wielu lat mówi się o konieczności budowy nowego gmachu i przeniesieniu zespołu do Katowic.
Upaństwowiony 1 września 1949 r. zespół w ramach integracji i repolonizacji regionu z macierzą od początku swojego istnienia prowadził intensywną działalność objazdową, a w jego repertuarze znajdowała się światowa klasyka literatury operowej, operetkowej i baletowej, a z czasem także i musicalowej. Na jego scenie miały miejsce zrealizowane z należytą pieczołowitością i rozmachem dzieła niemal wszystkich czołowych kompozytorów świata, m. in. W. A. Mozarta, G. Verdiego, G. Bizeta, G. Pucciniego, G. Donizettiego, R. Leoncavalla, P. Mascagniego, R. Wagnera i M. Musorgskiego. W repertuarze ważną rolę pełniła klasyka narodowa, w tym przede wszystkim twórczość S. Moniuszki oraz polskie prapremiery wybitnych XX-wiecznych dzieł kompozytorów polskich, m. in. Karola Szymanowskiego, Władysława Żeleńskiego, Ludomira Różyckiego, Włodzimierza Ormickiego, Jerzego Gablenza, Romualda Twardowskiego, Witolda Rudzińskiego, Tomasza Kiesewettera, Krzysztofa Pendereckiego i Wojciecha Kilara. Obecne były także pozycje współczesne, niejednokrotnie bardzo nowatorskie i trudne. Chodziło o to, aby poza klasyką dzieł operowych, prezentowane były pozycje z różnych okresów muzyki polskiej. Osobną grupę widowisk stanowiły spektakle baletowe. Ich wysoki poziom artystyczny dokumentują liczne nagrody i wyróżnienia. Systematycznie prowadzona jest również ukierunkowana na młodzież działalność koncertowa i edukacyjna.
Teatr swoje widowiska prezentował na licznych scenach krajowych i zagranicznych, m. in. w Filharmonii Monachijskiej, Hamburgu i berlińskim Konzerthausie w Niemczech, a także Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, Włoszech, Hiszpanii, Francji, Belgii, Holandii, Portugalii, Szwajcarii, Luksemburgu, Austrii, Szwecji, Holandii, Danii, Ukrainy oraz w Czechach i Słowacji. Od 1989 roku funkcję dyrektora i kierownika artystycznego pełni zaliczany do grona czołowych polskich dyrygentów operowych Tadeusz Serafin, który z operą zawodowo związany jest od 1978 r. Pod jego kierownictwem muzycznym zrealizowane zostały m. in. Gioconda A. Ponchiellego, Czarodziejski flet W. A. Mozarta, Nabucco, Rigoletto, Aida, Ernani, Don Carlos G. Verdiego, Halka i Straszny dwór S. Moniuszki, Pajace R. Leoncavalla, Cavalleria rusticana P. Mascagniego, Tannhäuser R. Wagnera, Cyganeria i Madama Butterfly G. Pucciniego, Borys Godunow M. Musorgskiego i Maksymilian Kolbe D. Probsta. Wiele z nich nagrodzonych było Złotymi Maskami w niemal wszystkich podstawowych kategoriach, wśród najlepszych w regionie przedstawień w roku. Dorobek Opery Śląskiej liczy kilkaset premier oper, operetek i baletów, w tym wiele opracowań prapremierowych.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWOSTKI
► Opera Śląska jako pierwsza po wojnie dokonała bezpośredniej transmisji radiowej Halki Stanisława Moniuszki w Święta Bożego Narodzenia 1945 r., a Ludomir Różycki odtworzył specjalnie dla teatru zagubioną partyturę swojej opery Casanowa.
► Teatr posiada Dużą Scenę na 391 miejsc i uruchomioną w sezonie 2006/2007 Salę Koncertową im. Adama Didura na około 200 miejsc. Odbywają się w niej koncerty muzyczne i uroczystości jubileuszowe.
► Opera jest organizatorem Międzynarodowego Konkursu Wokalistyki Operowej im. Adama Didura, a także wraz z Ogólnokształcącą Szkołą Baletową im. L. Różyckiego współorganizatorem Międzynarodowego Konkursu Choreograficznego Uczniów Szkół Baletowych.
► Status organizacyjny: teatr marszałkowski.
WAŻNE DATY
► 14 czerwca 1945 r. – odbyła się inauguracyjna premiera Halki Stanisława Moniuszki w gmachu teatru katowickiego
► 29 listopada 1945 r. – w Bytomiu odbyło się pierwsze przedstawienie Halki S. Moniuszki
► 4 stycznia 1946 – do życia powołane zostało Stowarzyszenie Opera Śląska
► 1 września 1949 r. – zespół został upaństwowiony i pojawiła się nazwa Opera Śląska w Bytomiu
► 13 kwietnia 1952 r. – uchwałą sejmu do życia powołano pod kierownictwem dyrekcji Opery Śląskiej zespół Operetki Śląskiej ze sceną w Gliwicach. Jej usamodzielnienie nastąpiło w 1955 r.
► Od 1979 r. – teatr jest organizatorem Międzynarodowego Konkurs Wokalistyki Operowej im. Adama Didura.
► 20 listopada 1991 r. – sala orkiestrowa otrzymała w piąta rocznicę śmierci imię długoletniego dyrektora Opery Śląskiej Napoleona Siessa
► 3 maja 1992 r. – sala śpiewu otrzymała imię związanego z Operą wybitnego śpiewaka Andrzeja Hiolskiego
► 14 czerwca 1995 r. – druga sala śpiewu otrzymała z okazji jubileuszu półwiecza teatru imię zasłużonego śpiewaka operowego Bohdana Paprockiego
► 27 maja 2000 r. – z okazji 40 - lecia pracy artystycznej Wiesława Ochmana, sala prób otrzymała jego imię
► 24 sierpnia 2000 r. – nocą wybuchł pożar, w wyniku którego spłonęła sala baletowa i zniszczeniu uległy pomieszczenia usytuowane pod nią, w tym m. in. sala chóru i orkiestry, a także garderoby baletu.
► 15 marca 2003 r. – teatr został uhonorowany „Platynową Płytą” za nagranie na CD opery Giuseppe Verdiego Nabucco.
► W 2005 r. – do użytku oddano liczącą 176 miejsc Salę Koncertową im. Adama Didura.
► W sierpniu 2011 r. – Zarząd Województwa Śląskiego, z pominięciem procedury konkursowej przedłużył T. Serafinem kontrakt na kolejnych pięć lat - od 1 września 2011 do 31 sierpnia 2016 roku.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWE POSTACI
Adam Didur
Stefan Belina-Skupniewski
Włodzimierz Stahl
Włodzimierz Ormicki
Napoleon Siess
Karol Stryja
Bolesław Jankowski
Jerzy Salwarowski
Wiktoria Calma
Jadwiga Lachetówna
Stefan Dobiasz
Adam Dobosz
Lesław Finze
Andrzej Hiolski
Adam Kopciuszewski
Pola Bukietyńska
Natalia Stokowacka
Krystyna Szostak-Radkowa
Stefania Toczyska
Leokadia Zienko
Romuald Cyganik
Henryk Grychnik
Józef Homik
Tadeusz Leśniczak
Antoni Majak
Bogdan Paprocki
Bolesław Pawłus
Jerzy Silich
Napoleon Siess
Roman Mackiewicz
Romuald Cyganik
Maria Foltyn
Bolesław Fotygo-Folański
Lech Hellwig-Górzyński
Bogdan Hussakowski
Zbigniew Sawan
Sławomir Żerdzicki
Jan Bernas
Stanisław Jarocki
Wiesław Lange
Jerzy Moskal
Barbara Ptak
Jan Marcin Szancer
Stanisław Miszczyk
Jerzy Kaliński
Henryk Konwiński
Barbara Bittnerówna
Irena Cieślikówna
Joanna Kściuczyk-Jędrusik
Feliks Widera
CZYTAJ DALEJ
BIBLIOGRAFIA ORAZ LINKI
► Z. Adrjański: Kalejdoskop estradowy: leksykon polskiej rozrywki 1944–1989, artyści, twórcy, osobistości. Dom Wydawniczy Bellona, 2002.
► P. Erich: Geschichte des Oberschlesischen Landestheaters und Landesorchesters in Beuthen os. Dortmund 1972.
► Funde und Befunde zur schlesischen Theatergeschichte. Zusammengestellt von Bärbel Rudin. Bd 2; B. Vogelsang: Theaterbau in Schlesien. Dortmund 1984.
► E. Makosch: Chronik des Theaterwesens in der Oberschlesischen Stadt Beuthen. Dortmund 1992.
► Cz. Mykita-Glensk: Melpomena w śląskiej mazelonce. Szkice z dziejów polskiego życia teatralnego na Śląsku do roku 1939. Opole 2003.
► Cz. Mykita-Glensk: Polskie tradycje teatralne Śląska. Opole 1987.
► W. Ochman: Wiesław Ochman o sobie: wybitny artysta scen operowych świata opowiada o swoim życiu i karierze. Warszawa: Fonografika 2008.
► Opera Śląska 1945–1955. Red. Zdzisław Hierowski. Stalinogród (Katowice) 1956.
► Opera Śląska w dwudziestoleciu. Red. Zenon Keller. Bytom 1964.
► Opera Śląska 1945–1970. Red. Tadeusz Kijonka. Katowice 1970.
► Od pierwszej „Halki”: Opera Śląska w latach 1945-1985: księga pamiątkowa Opery. Red. Tadeusz Kijonka. Bytom 1986.
► Pół wieku Opery Śląskiej. Księga Jubileuszowa Teatru w latach 1945–2000. Red. Tadeusz Kijonka. Bytom 2000.
► K. Weber: Geschichte des Theaterwesens in Schlesien. Daten und Fakten – von den Anfängen bis zum Jahre 1944. Dortmund 1980.
Bytom: Opera Śląska
