Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X
ZAPLANUJ SWÓJ SPACER
TEATR IM. JANA KOCHANOWSKIEGO W OPOLU
pl. Teatralny 12
Powojenną działalność teatr w Opolu zainaugurował w październiku 1945 r. przy ul. Traugutta 1 pod dyrekcją przedwojennego animatora ruchu teatralnego w Chorzowie Stanisława Staśki. Początkowo nosił nazwę Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego. Od sezonu 1947/1948 występował jako Teatr Ziemi Opolskiej.
Z chwilą jednak kiedy 1 stycznia 1950 r. został upaństwowiony, zmienił ją kolejny raz na Państwowy Teatr Ziemi Opolskiej. Równocześnie 23 stycznia 1949 r. do użytku oddano jego rozbudowane i zrewaloryzowane pomieszczenia z widownią na 450 miejsc. Oficjalnie uznano też niezależność zespołu, po próbie włączenia go do koncernu Państwowych Teatrów Śląsko-Dąbrowskich. W 1960 r. PTZO ze względów na bezpieczeństwo przeciwpożarowe zmuszony był przeprowadzić się do budynku teatru lalkowego przy ul. Kośnego 2. Równocześnie w latach 1965–1975 trwała budowa nowego gmachu Teatru wg projektu Zygmunta Majewskiego i Juliana Duchowicza. Jego uroczyste otwarcie nastąpiło 23 stycznia 1975 r., po wcześniejszej kolejnej zmianie nazwy na Teatr im. Jana Kochanowskiego.
Po okresie pionierskiej i na poły amatorskiej działalności Stanisława Staśki w latach 1945-1948, z chwilą objęcia kierownictwa artystycznego przez Tadeusza Byrskiego w sezonie 1948/1949, w planach władz wojewódzkich Teatr miał podlegać dyrekcji Państwowych Teatrów Śląsko-Dąbrowskich pod urzędową nazwą Scena Opolska. Wyodrębniona na prawach placówki autonomicznej scena, szybko uzyskała jednak niezależność Na przeszkodzie do realizacji idei zjednoczenia jej z pozostałymi scenami Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego stanęła zarówno zbyt duża odległość od Katowic, jak i krytyczna wobec tej idei postawa jego dyrektora.
W pierwszym dziesięcioleciu działalności artystycznej teatr opolski pracował nie tylko w trudnych warunkach lokalowych, ale i na obrzeżach głównego nurtu życia teatralnego kraju. Jego tradycjonalizm rodził opór. W efekcie w 1958 r. na fali popaździernikowej odwilży para jego aktorów: Eugeniusz Ławski i Stanisława Łopuszańska-Ławska założyli kameralny „Teatr 13 Rzędów” w zabytkowej kamienicy w Rynku nr 4. Pomieszczenia te wraz z nazwą po roku przejęli Jerzy Grotowski i Ludwik Flaszen, przekształcając go niebawem w Teatr Laboratorium „13 Rzędów”. Ich zespół w połowie lat sześćdziesiątych zmuszony został jednak do przeniesienia się do Wrocławia. Natomiast budynek macierzystego Teatru pod koniec 1960 r., po przeciwpożarowej lustracji został zamknięty, a zespół przeniesiony do pomieszczeń Teatru Lalkowego przy ul. Kośnego 2. W efekcie od 1 stycznia 1961 r. oba zespoły dysponowały jedną niewielką sceną. W konsekwencji zmuszone były więc prowadzić intensywną i wyczerpującą działalność objazdową.
Budowa nowego gmachu Teatru przy ówczesnym Placu Lenina (współcześnie pl. Teatralny 12) trwała około dziewięciu lat. Jego otwarcie nastąpiło 23 stycznia 1975 r. premierą Przedwiośnia S. Żeromskiego. Obiekt był trzecim co do wielkości teatrem w Polsce. Obok dużej i małej sceny dysponował osobną Salą Prób, z czasem przekształconą w studyjną „Scenę na Parterze”. Po dyrekcji Mariusza Dmochowskiego w latach 1973–1975, od 1 lutego 1975 r. jego kierownikiem artystycznym został Bogdan Hussakowski, który ściągnął do Opola szereg wybitnych artystów. Późniejsi dyrektorzy i kierownicy artystyczni: Bogdan Cybulski (1979-1982), Wojciech Zeidler (1982-1987), Maciej Korwin (1987-1989), Leszek Kodrzycki i Szczepan Szczykno (1991-1992) Jan Feusette (1992-1996), Adam Sroka (1996-1999), Bartosz Zaczykiewicz (1999-2007) i od 2007 r. Tomasz Konina, z zaangażowaniem realizowali model teatru godzącego interesy ambitnej placówki repertuarowej, legitymującej się dobrym poziomem artystycznym, z aktualnymi potrzebami miejscowej widowni. Swoje sukcesy zespół odnosił zarówno przy realizacji klasyki, jak i repertuaru współczesnego.
Budynek Teatru należy do kilku najciekawszych obiektów teatralnych w Polsce, a jego wyposażenie techniczne porównywalne jest z aparaturą Teatru Narodowego w Warszawie i Teatru Wielkiego w Łodzi. Współcześnie posiada status marszałkowski i od 1975 r. jest organizatorem Opolskich Konfrontacji Teatralnych „Klasyka Polska” - jednego z największych monograficznych festiwali teatralnych w Polsce. Uznawany jest także obok wrocławskiego „Dialogu” i toruńskiego „Kontaktu” za jeden z najważniejszych. Do udziału w nim corocznie, za wyjątkiem 1992 r., zapraszane są najlepsze spektakle z całego kraju i obok „Grand Prix” jury przyznaje szereg nagród dla ich realizatorów i występujących aktorów.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWOSTKI
► Teatr ma trzy sceny.
► Duża Scena z widownią na 577 miejsc dysponuje tzw. obrotówką o średnicy 13 m, z wbudowanymi w nią czterema zapadniami. Równocześnie posiada okno sceny o wymiarach 15 m (szer.) x 8 m (wys.) i głębokość wraz z 5 m proscenium ma 22 m. Dodając do tego głębokość zascenia, łącznie może wynosić ona 30 m.
► Mała Scena otoczona z trzech stron amfiteatralną widownią, dysponuje 194 miejscami.
► Scena na Parterze, wcześniej pełniącą funkcję sali prób, może pomieścić 80 osób.
WAŻNE DATY
► 24 października 1945 r. – inauguracyjna premiera Teatru im. J. Słowackiego w Opolu.
► 23 stycznia 1949 r. – oddanie do użytku rozbudowanych i zrewaloryzowanych pomieszczeń budynku teatralnego przy ul. 24 Marca (obecnie ul. Wolfganga Amadeusza Mozarta).
► 1 stycznia 1950 r. – upaństwowienie Teatru Ziemi Opolskiej.
► 1 stycznia 1960 r. – zespół przeniesiony zostaje do budynku Teatru Lalkowego przy ul. Kośnego 2.
► 27 listopada 1965 r. – w miejscu dawnego Kulturhausu na ówczesnym pl. Lenina wmurowany został „Akt Erekcyjny” w fundamenty powstającego teatru opolskiego, zaprojektowanego przez Juliana Duchowicza i Zygmunta Majerskiego.
► 1 stycznia 1975 r. – pojawia się oficjalna nazwa Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu.
► 23 stycznia 1975 r. – otwarcie Teatru im. Jana Kochanowskiego premierą Przedwiośnia wg S. Żeromskiego w reżyserii Stanisława Brejdyganta.
► 10-20 maja 1975 r. – odbyły się I Opolskie Konfrontacje Teatralne „Klasyka Polska”.
► 28 października 1989 r. – Mała Scena otrzymała im. Adolfa Chronickiego.
► 1 lutego 1993 r. – Scena Lalkowa Teatru im. J. Kochanowskiego stała się samodzielną placówką artystyczną, podległą Urzędowi Miejskiemu w Opolu.
► W latach 2000-2008 – na pl. Wolności odbywał się międzynarodowy festiwal teatrów ulicznych „Czas Teatru”, którego organizatorami byli: Zespoł - Szkół Towarzystwa Alternatywnego Kształcenia i Stowarzyszenie Teatru Otwartego.
► Luty 2009 r. – dyrekcja Teatru powołała Radę Patronów Honorowych.
► Kwiecień 2016 r. - "nowa formuła" Opolskich Konfrontacji Teatralnych "Klasyka Polska" w oparciu o spektakle biorące udział w Konkursie na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskie "Klasyka Żywa" organizowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Od drugiej edycji Konkursu "Klasyka Żywa" na festiwalu pokazywane będą wybrane przez Komisję Artystyczną Konkursu najlepsze spośród zgłoszonych przedstawień, zaś Jury „Klasyki Polskiej” będzie zarazem Jury Konkursu i to ono przyzna Nagrodę Główną im. Wojciecha Bogusławskiego.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWE POSTACI
Zbigniew Brzoza
Agnieszka Glińska
Artur Gadziński
Marian Godlewski
Jarosław Kilian
Maja Kleczewska
Eugeniusz Korin
Wacław Kula
Wanda Laskowska
Giovanni Pampiglione (włoch)
Jacek Poniedziałek
Krystyna Skuszanka
Jan Szurmiej
Julia Wernio
Mirosław Wawrzyniak
Stanisław Wieszczycki
Walery Fokin
reżyser i dyrektor Teatru Aleksandryjskiego z Sankt Petersburga Walery Fokin.
Jan Banucha
Zofia de Ines
Tadeusz Kantor
Urszula Kenar
Adam Kilian
Wojciech Krakowski
Andrzej Mleczko
Jan Polewka
Lidia i Jerzy Skarżyńscy
Józef Szajna
Marcin Wenzel
Marcin Jarnuszkiewicz
Zygmunt Konieczny
Czesław Niemen
Jan Kanty Pawłuśkiewicz
Jerzy Satanowski
Krzysztof Szwajgier
Tadeusz Woźniak
Andrzej Zarycki
Jerzy Goliński
Mikołaj Grabowski
Jan Machulski
Henryk Machalica
Tadeusz Nyczek
Magdalena Raszewska
CZYTAJ DALEJ
BIBLIOGRAFIA ORAZ LINKI
► Cz. Mykita-Glensk, Życie teatralne Opola (od czasów najdawniejszych do współczesności), Opole 1976.
► H. Jurkowski, A. Wolny, Ludzie i lalki. Opowieści o Teatrze, Opole 2008.
► M. Misiorny, Teatry dramatyczne Ziem zachodnich, Poznań 1963.
► Z. Osiński, Teatr „13 Rzędów” i Teatr Laboratorium „13 Rzędów”, Opole 1959-1964. Kronika – Bibliografia, Opole 1991
► S. Staśko, Narodziny teatru, Katowice 1972.
► Teatr na Opolszczyźnie, Sympozjum Teatrologiczne. Opole 27 XI 1965, red. Tadeusz Gospodarek, Opole 1967.
► Teatr Ziemi Opolskiej w Opolu 1945 -1970, red. Krystyna Konopacka-Csala, Opole 1970.
► M. Waszkiel, Dzieje teatru lalek w Polsce 1944-2000, Warszawa 2012.
► A.Wójtowicz, Od Orfeusza do Studium o Hamlecie. Teatr „13 Rzędów” w Opolu 1959-1964, Wrocław 2004.
► 20 lat Państwowego Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu 1945-1965, red. i oprac. Krystyna Konopacka-Csala, Opole 1965.
► 30 lat Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu, red. Katarzyna Dudek, Halina Fleger, Bartosz Zaczykiewicz, Opole 2005.
► 40 lat Teatru w Opolu 1945-1985, red. Jan Feusette, Jan Nowara. Opole 1985.
