Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X
ZAPLANUJ SWÓJ SPACER
TEATR WSPÓŁCZESNY W SZCZECINIE
Wały Chrobrego 3
Siedzibą Teatru Współczesnego jest gmach Muzeum Narodowego w Szczecinie, malowniczo usytuowany w centralnej części Wałów Chrobrego nad Odrą. Ten moderni-styczno-secesyjny budynek z jasnego piaskowca i granitu, z charakterystyczną kopułą, powstał w latach 1908–1911. Jego autorem był zasłużony dla Szczecina architekt Wilhelm Meyer-Schwartau.
Szczecin: Teatr Współczesny w Szczecinie
Pierwotna koncepcja architektoniczna zakładała wybudowanie czteroskrzydłowego gmachu muzealnego z traktem na osi i dwoma dziedzińcami wewnętrznymi. Projekt ten jednak z przyczyn finansowych, a później ze względu na wybuch I wojny światowej, nigdy nie został do końca zrealizowany. W czerwcu 1913 roku w gmachu otwarto Muzeum Miejskie. W wyniku nalotów alianckich w 1944 roku budynek uległ częściowemu zniszczeniu. W 1948 roku w budynku otwarto Muzeum Morskie, które dwa lata później weszło w skład Muzeum Narodowego w Szczecinie. W 1950 roku na pierwszym piętrze budynku uruchomiono filialną scenę Państwowego Teatru Polskiego – Teatr Współczesny. Na potrzeby teatru zaadaptowano sale wystawowe. Powstała widownia z 460 miejscami oraz garderoby. Teatr nie dysponował jednak własnym zapleczem administracyjnym i technicznym. Wybudowano je dopiero w latach 80. W 1952 roku, w wyniku reorganizacji Państwowego Teatru Polskiego, Teatr Współczesny wszedł w skład Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie, stając się drugą sceną miasta. Od 1 stycznia 1976 roku Teatr Współczesny funkcjonuje jako samodzielna placówka artystyczna. Po objęciu w 1992 roku dyrekcji artystycznej przez Annę Augustynowicz, Teatr Współczesny uznawany jest za jedną z czołowych scen w Polsce. Nawiązując do swej nazwy, teatr wystawia sztuki współczesne, ale także i repertuar klasyczny. Sporadycznie grane są przedstawienia dla dzieci.
Pomysł ulokowania teatru w gmachu przy Wałach Chrobrego sięga 1945 roku. Wówczas to aktor i reżyser Stanisław Czapelski, mianowany naczelnikiem Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Pełnomocnika Rządu na Okręg Pomorza Zachodniego, postanowił zaadaptować na potrzeby sztuki scenicznej część budynku należącego do Muzeum Morskiego (dziś Muzeum Narodowe). Pomysł tego nie udało się jednak zrealizować. Dzięki staraniom Czapelskiego w czerwcu 1946 roku otwarto Teatr Polski z siedzibą przy ul. Swarożyca 5, który w kolejnych latach podlegał licznym reorganizacjom, a także zmianie nazwy. W 1948 roku, w wyniku upaństwowienia dotychczas działających w Szczecinie placówek teatralnych, powołano do życia Państwowy Teatr Polski. Na jego czele stanął znany przedwojenny aktor teatralny i filmowy Zbigniew Sawan. Kierownikiem literackim został pisarz Roman Bratny. W 1949 roku Zbigniew Sawan, będący orędownikiem misji tworzenia życia kulturalnego na tzw. Ziemiach Odzyskanych, uzyskał zgodę na otwarcie filialnej sceny Państwowego Teatru Polskiego. Scenę te nazwano Teatrem Współczesnym. Na siedzibę zaadaptowano cześć pomieszczeń pierwszego piętra gmachu muzealnego przy Wałach Chrobrego 3. Po remoncie nowa scena dysponowała widownią z 460 miejscami. Powstały także niewielkie garderoby. Z braku miejsca teatr nie posiadał własnego zaplecza administracyjnego i technicznego. Te powstały dopiero po latach. Teatr Współczesny rozpoczął swoją działalność 18 stycznia 1950 roku wystawieniem sztuki L. Kruczkowskiego Niemcy w reż. Jana Perza z Marią Malicką w roli Ruth.
W 1952 roku, w wyniku reorganizacji Państwowego Teatru Polskiego, powstało przedsiębiorstwo Państwowe Teatry Dramatyczne w Szczecinie. Tuż po utworzeniu placówki, zespół artystyczny podzielono na dwie grupy – Teatr Polski i Teatr Współczesny, przy czym Teatr Polski pozostawał sceną główną i wiodącą. Zarówno reżyserzy, jak i aktorzy współpracowali z obiema scenami. Sytuacja taka trwała do 1975 roku, kiedy to podjęto decyzję o utworzeniu w Szczecinie dwóch odrębnych teatrów.
Od 1 stycznia 1976 roku Teatr Współczesny funkcjonuje jako samodzielna placówka artystyczna. Jej organizatorem został znany aktor i reżyser Maciej Englert, który zadebiutował jako dyrektor naczelny i artystyczny tej placówki. Działalność teatru zainaugurował 13 marca 1976 roku wystawieniem sztuki Jubileusz E. Redlińskiego we własnej reżyserii. Maciej Englert starał się stworzyć „teatr aktorski”, w którym na zasadzie współpartnerstwa działaliby reżyserzy i aktorzy. Za jego dyrekcji wystawiono kilkanaście sztuk cieszących się, ze względu na obsadę aktorską, a także efektowne inscenizacje, dużym powodzeniem u szczecińskiej publiczności. Były to m.in. Macbett E. Ionesco z głośną rolą Mirosława Gruszczyńskiego, Lato i dym T. Williamsa, Kurka wodna S. I. Witkiewicza oraz Lot nad kukułczym gniazdem D. Wassermana, którego inscenizację niemal jednogłośnie uznano za lepszą od filmowej wersji M. Formana.
W 1979 roku dyrekcję teatru objął Andrzej Chrzanowski. Początkowo na deskach teatru obok klasyki zagościł ambitny polski repertuar współczesny, m.in. Kopciuch J. Głowackiego czy Kamienne niebo J. Krzysztonia. Ukłonem w stronę publiczności, zmęczonej wydarzeniami społeczno-politycznymi początku lat osiemdziesiątych, było wystawienie Fachowców S. Friedmana i J. Kofty w reż. Jerzego Gruzy. Kilka przedstawień Teatru Współczesnego wyemitował Teatr Telewizji. W 1979 roku, odpowiadając na zapotrzebowanie publiczności, w zachodnim skrzydle Zamku Książąt Pomorskich otwarto „Salę Prób”, która funkcjonowała do 1985 roku. Tu wystawiono m.in. Przygody dobrego wojaka Szwejka J. Haszka.
Kolejne lata sukcesów teatru przypadły na lata osiemdziesiąte i początek dziewięćdziesiątych, kiedy dyrektorem naczelnym został Kazimierz Krzanowski. Z teatrem związany był w sposób szczególny. Przeszedł niemal wszystkie szczeble teatralnego wtajemniczenia, począwszy od gońca, poprzez pracownika technicznego, reżysera światła aż do stanowiska dyrektora teatru. Był zastępcą Macieja Englerta, a potem Andrzeja Chrzanowskiego. W 1981 na życzenie pracowników teatru został jego dyrektorem naczelnym. Kolejno jego zastępcami ds. artystycznych byli Ryszard Major (1982-1990) i Bogusław Kierc (1990-1992). Szczególnie wizja artystyczna Ryszarda Majora sprawiła, że teatr osiągnął rekordy powodzenia, a spektakle zdobywały liczne nagrody na festiwalach i przeglądach teatralnych, m.in. na festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu. Jednym z najciekawszych i najchętniej oglądanym przedstawieniem było Białe małżeństwo S. Różewicza, które wystawiono ponad 200 razy. Inne ważne spektakle z tego okresu to Czekając na Godota S. Becketta, Szewcy S. I. Witkiewicza, Operetka i Opętani W. Gombrowicza. Z kolei za dyrekcji Bogusława Kierca wystawiano spektakle inspirowane poezją m.in. R. Wojaczka, J. Przybosia, M. Białoszewskiego.
Po śmierci Kazimierza Krzanowskiego w 1993 roku, stanowisko dyrektora naczelnego teatru kolejno objęli Zenon Butkiewicz (do 2008) i Mirosław Gawęda (od 2009). W 1992 roku stanowisko dyrektora artystycznego powierzono jednej z najbardziej cenionych polskich reżyserek, Annie Augustynowicz, która tę funkcję sprawuje do dziś. Rozpoczęto kolejną przebudowę widowni, która po remoncie mogła pomieścić 344 widzów. Dotychczasowy budynek warsztatowy zaadaptowano na nową, kameralną scenę, „Malarnię”. Pomieścić może ona 40 widzów. Obecnie Teatr Współczesny posiada trzy sceny. Dwie – Duża Scena i Malarnia – znajdują się w budynku przy Wałach Chrobrego. Scena trzecia, tzw. „Teatr Mały” z widownią na 40 osób, mieści się przy ul. Księcia Bogusława X 6 (deptak).
Niewątpliwie pasmo sukcesów i ogólnopolskie zainteresowanie szczecińską sceną zawdzięcza Teatr Współczesny Annie Augustynowicz. To dzięki jej realizacjom stały się w Polsce głośne nazwiska młodych europejskich i polskich dramaturgów, m.in. Stiga Larssona (m.in. Naczelny, Powrót skazańca), Bena Eltona (Popcorn), Clare McIntyre'a (Bez czułości), Wernera Schwaba (Moja wątroba jest bez sensu albo zagłada ludu), Marka Koterskiego (Kocham. Nas troje), Antoniny Grzegorzewskiej (Migrena) i Grzegorza Nawrockiego (Młoda śmierć). W swoich często wzbudzających kontrowersje inscenizacjach reżyserka udanie łączy środki czysto teatralne z muzyką i projekcjami multimedialnymi. W tej ostatniej dziedzinie uchodzi za prekursorkę w skali europejskiej. Anna Augustynowicz nie stroni także od klasyki. Wesele w jej reżyserii uznane zostało za najwybitniejszą realizację dramatu Stanisława Wyspiańskiego przez jury Festiwalu Wyspiański 2007. Na potrzeby teatru telewizji Anna Augustynowicz zrealizowała Moralność pani Dulskiej. Spektakl ten był transmitowany na żywo z Teatru Współczesnego w Szczecinie w kanale telewizji publicznej TVP Kultura (2006). W 2010 roku zespół aktorski pod jej kierunkiem został wyróżniony prestiżową Nagrodą Artystyczną Miasta Szczecina. Z teatrem współpracuje grono młodych reżyserów, m.in. Antonina Grzegorzewska, Natalię Sołtysi, Marcin Liber.
Ważnym posłannictwem teatru jest misja edukacyjna skierowana do dzieci i młodzieży. Od lat prowadzone są Letnie Warsztaty z udziałem twórców teatralnych, aktorów, scenografów, kompozytorów. Na specjalną uwagę zasługuje teatralno-terapeutyczny projekt „Otwieracz” dla dzieci niepełnosprawnych. Teatr Współczesny jest także jednym z corocznych współorganizatorów i gospodarzy Przeglądu Teatrów Małych Form Kontrapunkt.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWOSTKI
► Trzy posiada trzy sceny: Duża Scena, Malarnia, Teatr Mały.
WAŻNE DATY
► 18 stycznia 1950 – otwarcie w gmachu Muzeum Morskiego przy Wałach Chrobrego drugiej sceny Państwowego Teatru Polskiego – Teatru Współczesnego. Premiera sztuki Niemcy L. Kruczkowskiego w reż. Jana Perza.
► 26 kwietnia 1959 – nagroda Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinie dla Jana Maciejowskiego za całokształt pracy reżyserskiej w teatrach szczecińskich
► 5 maja 1974 – premiera Tanga S. Mrożka w reż. Józefa Grudy.
► 21 września 1974 – premiera Szewców S.I. Witkiewicza w reż. Aleksandra Strokowskiego.
► 18 grudnia 1974 – Bursztynowy Pierścień 1974 dla Mirosława Gruszczyńskiego.
► 14 czerwca 1975 – premierowy występ Polskiego Teatru Tańca z Poznania na scenie Teatru Współczesnego.
► 1 stycznia 1976 – uzyskanie samodzielności przez Teatr Współczesny po likwidacji Państwowych Teatrów Dramatycznych. Objęcie dyrekcji TW przez Macieja Englerta.
► 13 marca 1976 – premiera Jubileuszu E. Redlińskiego w reż. Macieja Englerta. Uroczysta inauguracja działalności TW.
► 7 września 1977 – premiera Dożywocia A. Fredry w reż. Macieja Englerta.
► 30 marca 1978 – Bursztynowe Pierścienie dla Urszuli Nowackiej i Mirosława Gruszczyńskiego.
► 15 października 1978 – premiera Krawców S. Mrożka w reż. Janusza Nycza.
► 9 listopada 1978 – występ wrocławskiego Teatru Pantomimy Henryka Tomaszewskiego (Spór) na scenie Teatru Współczesnego.
► 17 grudnia 1978 – premiera Lotu nad kukułczym gniazdem D. Wassermana w reż. Andrzeja Chrzanowskiego.
► 22 marca 1979 – Bursztynowe Pierścienie dla Irminy Babińskiej i Mirosława Gruszczyńskiego.
► 2 kwietnia 1979 – premiera Burzy W. Shakespeare’a w reż. Macieja Englerta.
► 23 maja 1979 – premiera Słonia A. Kopkowa w reż. Krzysztofa Zaleskiego.
► 28 września 1979 – premiera Kopciucha J. Głowackiego w reż. nowego dyrektora TW, Andrzeja Chrzanowskiego .
► 8 lutego 1980 – premiera Mieszczanina szlachcicem Molière’a w reż. Krzysztofa Zaleskiego.
► 1 grudnia 1980 – premiera spektaklu Warszawianka – rzeź lalek wg S. Wyspiańskiego i A. Jonko w reż. Andrzeja Chrzanowskiego.
► 5 kwietnia 1981 – premiera Pluskwy w łaźni W. Majakowskiego w reż. Kaweh Pur Rahnama.
► 25 maja 1985 – premiera Amadeusza P. Shaffera w reż. Wiesława Górskiego.
► 20 stycznia 1986 – premiera Basilissy T. Micińskiego w reż. Ryszarda Majora.
► 6 lutego 1987 – premiera Opery za trzy grosze B. Brechta w reż. Jolanty Bohdal.
► 3 marca 1987 – premiera Ławeczki A. Gelmana w reż. Ryszarda Majora.
► 27 października 1989 – premiera Edukacji Rity W. Russela w reż. Marka Okopińskiego.
► 17 grudnia 1989 – premiera Niebieskiego ptaka M. Maeterlincka w reż. Andrzeja Staszczyka (współpraca Zdzisław Wardejn).
► 18 maja 1991 – premiera Bajki o Królowej Marysi, o Czarnym Łabędziu i Lodowatej Górze K. Makuszyńskiego w reż. Bogusława Kierca.
► 11 grudnia 1992 – premiera Brela w reż. Anny Augustynowicz.
► 22 marca 1992 – zmarł Kazimierz Krzanowski, dyrektor naczelny Teatru Współczesnego w latach 1981-1993.
► 27 listopada 1993 – premiera Małego księcia A. Saint-Exupéry,ego w reż. Magdy Teresy Wójcik.
► 6 lutego 1994 – premiera Pożądania schwytanego za ogon P. Picassa w reż. Wiesława Góreckiego.
► 15 maja 1994 – premiera sztuki Zagraj to jeszcze raz, Sam W. Allena w reż. Anny Augustynowicz.
► 21 listopada 1994 – gościnny występ Krystyny Jandy w Kobiecie zawiedzionej S. de Beauvoir w reż. Magdy Umer.
► 13 stycznia 1995 – polska prapremiera dramatu Bez czułości C. McIntre’a w reż. Anny Augustynowicz.
► 10 lutego 1995 – premiera Zagłady wg P. Szewca w adaptacji i reż. Klausa-Rudigera Maia z Hebbel-Theater z Berlina.
► 3 marca 1995 – niemiecka premiera Zagłady P. Szewca w wykonaniu aktorów Teatru Współczesnego w Szczecinie na scenie Hebbel-Theater w Berlinie.
► 17 września 1995 – premiera Romea i Julii W. Shakespeare’a w reż. Anny Augustynowicz.
► 20 stycznia 1996 – premiera Sióstr i braci S. Larsona w reż. Anny Augustynowicz.
► 10 lutego 1996 – premiera Młodej śmierci G. Nawrockiego w reż. Anny Augustynowicz.
► 13 kwietnia 1996 – Nagroda Artystyczna Miasta Szczecina dla Anny Augustynowicz.
► 9 maja 1996 – inauguracja na scenie Teatru Współczesnego II Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej im. Witolda Lutosławskiego.
► 6 października 1996 – premiera Iwony, księżniczki Burgunda W. Gombrowicza w reż. Anny Augustynowicz.
► 23 listopada 1996 – Bursztynowy Pierścień dla Tadeusza Zapaśnika.
► 23 listopada 1996 – premiera Księcia i żebraka M. Twaina w reż. Marka Pasiecznego.
► 25 stycznia 1997 – premiera Kartoteki T. Różewicza w reż. Pawła Kamzy.
► 21 marca 1997 – premiera sztuki Moja wątroba jest bez sensu albo zagłada ludu W. Schwaba w reż. Anny Augustynowicz.
► 21 kwietnia 1997 – główne nagrody za reżyserię dla Anny Augustynowicz i dla aktorki Anny Januszewskiej za spektakl Iwona, księżniczka Burgunda W. Gombrowicza na 22 Opolskich Konfrontacjach Teatralnych Klasyka Polska.
► 6 czerwca 1997 – premiera sztuki Śmierć i dziewczyna A. Dorfmana w reż. Tomasza Obary.
► 22 listopada 1997 – Bursztynowy Pierscień dla Anny Januszewskiej.
► 6 stycznia 1998 – dyrektor artystyczny TW, Anna Augustynowicz, została laureatką nagrody kulturalnej Paszport „Polityki”.
► 9 stycznia 1998 – premiera Gier śmiertelnych F. Dürrenmatta w reż. Andrzeja Bubienia.
► 1 marca 1998 – premiera Rekonstrukcji poety wg Z. herberta w reż. Bogusława Kierca.
► 14 marca 1998 – główna nagroda „Laur Konrada” dla Anny Augustynowicz na I Festiwalu Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje” w Katowicach.
► 30 kwietnia 1998 – Nagroda Artystyczna Miasta Szczecina dla Anny Januszewskiej.
► 16 maja 1998 – premiera Balladyny J. Słowackiego w reż. Anny Augustynowicz.
► 14 listopada 1998 – premiera Powrotu skazańca S. Larssona w reż. Anny Augustynowicz.
► 21 listopada 1998 – Bursztynowy Pierścień dla Grażyny Madej.
► 2008 – nagroda zespołowa dla realizatorów i aktorów Wesela z Teatru Współczesnego w Szczecinie na 33. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych „Klasyka Polska”.
► 2010 – wyróżnienie zespołu aktorskiego TW Nagrodą Artystyczną Miasta Szczecina.
CZYTAJ DALEJ
CIEKAWE POSTACI
Anna Augustynowicz
(ur. 1959) – należy do grona wybitnych polskich reżyserów teatralnych. Z Teatrem Współczesnym związana od 1991 roku. Od 1992 roku do chwili obecnej jest dyrektorem artystycznym tej sceny. Inicjatorka otwarcia przy TW kameralnej sceny, „Malarni”. Uchodzi za prekursorkę w skali europejskiej w umiejętnym łączeniu środków czysto teatralnych z muzyką i projekcjami multimedialnymi. W TW wylansowała młodych europejskich dramaturgów – Stiga Larssona, Clare McIntyre'a, Wernera Schwaba i Grzegorza Nawrockiego. Jest laureatką wielu prestiżowych wyróżnień, m.in. Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina (1995). W 2002 roku została uhonorowana tytułem Ambasador Szczecina. Za jej kadencji TW odniósł wiele znaczących sukcesów.
Jan Banucha
(1934–2008) – scenograf, artysta malarz. W pierwszej połowie lat 70. sporadycznie tworzył scenografię do spektakli Teatru Współczesnego (wówczas PTD). Ze sceną Teatru Współczesnego związany z przerwami od roku 1982 do 1997. Blisko współpracował z reżyserem Ryszardem Majorem. W 1992 roku został laureatem prestiżowej Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina. W 1996 roku wyróżniony Okiem Recenzenta, nagrodą przyznawaną osobowościom scenicznym przez krytyków szczecińskich.
Włodzimierz Bednarski
(ur. 1935) – aktor, reżyser. Od 1963 roku był aktorem Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie. Na scenie Teatru Współczesnego stworzył wiele niezapomnianych kreacji, m.in. Makbeta w sztuce Shakespeare'a, Księdza Piotra w Dziadach Mickiewicza, Jagona w Otellu i tytułowego bohatera w Ryszardzie III Shakespeare'a, Kreona w Antygonie Sofoklesa. Występował w przedstawieniach Teatru Telewizji Szczecin, m.in. w głośnym cyklu Wieczory z Conradem. Należał do czołowych aktorów szczecińskiej sceny lat 60. Dwukrotny laureat Bursztynowego Pierścienia (1967 i 1968).
Wojciech Brzeziński
(ur. 1975) – aktor, piosenkarz. W latach 1999–2008 w zespole Teatru Współczesnego. Z sukcesem obsadzany w dramatach W. Shakespeare’a, S. Wyspiańskiego, G. Zapolskiej. Prezentował szeroki wachlarz aktorskich możliwości. Doskonale sprawdzał się zarówno w rolach amantów, jak i twardzieli. Wielokrotnie nagradzany i wyróżniany, m.in. na Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie. Laureat Srebrnej Ostrogi (2001) i Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina (2005).
Arkadiusz Buszko
(ur. 1966) – aktor, reżyser, choreograf. Z Teatrem Współczesnym związany jest od 1990 roku. Współpracuje także z pozostałymi scenami Szczecina oraz teatrami innych miast. Jest członkiem komisji artystycznej Przeglądu Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie. Laureat wielu nagród, m.in. Bursztynowych Pierścieni, Oka Recenzenta, Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina. Od lat uznawany jest za jednego z najlepszych szczecińskich aktorów.
Andrzej Chrzanowski
(ur. 1945) – aktor, reżyser. W 1978 roku na scenie Teatru Współczesnego wyreżyserował Lot nad kukułczym gniazdem D. Wassermanna, spektakl przez wielu uznany za lepszy od wersji filmowej M. Formana. W latach 1979–1981 sprawował funkcję dyrektora naczelnego i kierownika artystycznego tej sceny. Wyreżyserował m.in. Kopciucha J. Głowackiego, Czyje to życie B. Clarka, Warszawiankę S. Wyspiańskiego. Z udziałem aktorów TW wyreżyserował dla Teatru Telewizji Szczecin Kamienne niebo J. Krzysztonia i Sądzone mu było wybierać J. Kondrackiego i S. Woronieckiego.
Maria Chwalibóg
(ur. 1933) – w latach 1962–1969 była aktorką Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie. Na scenie Teatru Współczesnego stworzyła kilka niezapomnianych kreacji, m.in. w repertuarze szekspirowskim - Lady Makbet (Makbet), Elżbieta, żona Edwarda IV (Ryszard III), Lady Percy (Henryk IV). Za te role wielokrotnie nagradzana. Uchodziła za czołową aktorkę szczecińskiej sceny. Laureatka Bursztynowego Pierścienia (1967). Wybitną, pierwszoplanową kreację listonoszki Ireny Misiak stworzyła w filmie Agnieszki Holland Kobieta samotna (1981).
Maciej Englert
(ur. 1946) – aktor, reżyser. W 1976 roku został pierwszym dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Współczesnego. Na scenie tej wyreżyserował m.in. Macbetta E. Ionesco, Lato i dym T. Williamsa, Kurkę wodną S. I. Witkiewicza, Wyzwolenie S. Wyspiańskiego, Burzę W. Shakespeare’a. Laureat wielu nagród i wyróżnień.
Mirosław Gawęda
w latach 1982–1993 był aktorem Teatru Współczesnego w Szczecinie. W 1993 roku został zastępca dyrektora naczelnego teatru. Od stycznia 2009 roku piastuje stanowisko dyrektora naczelnego TW. Laureat nagrody dla młodego aktora na Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie (1983). Odznaczony Srebrną Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego (2013).
Mirosław Gruszczyński
(1943–1989) – aktor, reżyser. Od 1971 roku związany z Państwowymi Teatrami Dramatycznymi (scena Teatr Współczesny), a po ich reorganizacji z Teatrem Współczesnym (1975–1979, 1981–1987). Uchodził za aktora o trudnym charakterze, ale bezgranicznie oddanego swojemu zawodowi. Wybitną kreację stworzył w roli Konrada w Wyzwoleniu Stanisława Wyspiańskiego w reż. Macieja Englerta. Był filarem szczecińskiego zespołu. Ciężka choroba wykryta na początku lat 80. praktycznie uniemożliwiła mu występy na scenie.
Anna Januszewska
(ur. 1953) – od listopada 1980 roku jest aktorką Teatru Współczesnego w rodzinnym Szczecinie. Gościnnie występuje także na innych scenach szczecińskich. Blisko współpracuje z Rozgłośnią Polskiego Radia w Szczecinie. Jest kilkakrotną zwyciężczynią plebiscytów widzów na najpopularniejszego i ulubionego szczecińskiego aktora, laureatką wielu nagród i wyróżnień, m.in. „Głosu Szczecińskiego’’ za debiut. W 1997 roku wyróżniona Nagrodą Artystyczną Miasta Szczecina. Trzykrotnie uhonorowana Bursztynowym Pierścieniem (1997, 2001, 2006) oraz Okiem Recenzenta (2005).
Andrzej Kopiczyński
(ur. 1934) – aktor. W 1961 zadebiutował z sukcesem rolą Kordiana na deskach Teatru Współczesnego, wchodzącego w struktury Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie. Wkrótce stał się jednym z filarów tego zespołu. W TW stworzył kilka wybitnych kreacji, m.in. Gustawa-Konrada (Dziady), Otella (Otello), Konrada (Wyzwolenie) – wszystkie w reż. Jana Maciejowskiego. Współpracował ze szczecińskim Teatrem Telewizji. Wyróżniony m.in. nagrodą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie (1964) oraz dwukrotnie Bursztynowym Pierścieniem (1965, 1966).
Kazimierz Krzanowski
(1936–1993) – przeszedł wszystkie szczeble teatralnego wtajemniczenia, począwszy od gońca, poprzez pracownika technicznego, reżysera światła aż do stanowiska dyrektora teatru. W maju 1976 roku został zastępcą dyrektora (Maciej Englert) Teatru Współczesnego. Na stanowisku tym pozostał także za dyrekcji Andrzeja Chrzanowskiego (1979–1981). W październiku 1981 roku na życzenie zespołu objął stanowisko dyrektora naczelnego teatru. Z jego inicjatywy rozbudowano zaplecze techniczne. Dzięki udanej współpracy z dyrektorem artystycznym, Ryszardem Majorem, Teatr Współczesny zdobył odpowiednią rangę artystyczną i zyskał trwałą pozycję na teatralnej mapie kraju. Mimo postępującej ciężkiej choroby kierował teatrem do ostatnich dni swojego życia.
Jan Maciejowski
(ur. 1930) – reżyser, dyrektor teatrów, pedagog. Związany z Państwowymi Teatrami Dramatycznymi w Szczecinie, początkowo jako reżyser (1956–1959), a potem jako dyrektor naczelny i artystyczny (1963–1969). Reżyserował głównie na scenie Teatru Współczesnego. Jest m.in. twórcą głośnego i wysoko ocenionego cyklu Szekspirowskiego (Otello, Ryszard III, Henryk IV), który był również emitowany w Teatrze Telewizji na antenie ogólnopolskiej. Blisko współpracował z lokalną telewizją i radiem. Przedstawienia w jego reżyserii były wielokrotnie nagradzane na ogólnopolskich przeglądach i festiwalach teatralnych.
Grażyna Madej
(ur. 1961) – aktorka. W Teatrze Współczesnym w Szczecinie gra od 1986 roku. Do współpracy z tą sceną została zaproszona przez jej ówczesnego dyrektora Kazimierza Krzanowskiego po otrzymaniu głównej nagrody aktorskiej na XXI Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Małych Form „Kontrapunkt”. Laureatka Bursztynowego Pierścienia (1998).
Ryszard Major
(1948–2010) – reżyser teatralny, aktor. Jedna z najważniejszych postaci szczecińskiej sceny teatralnej. Od 1982 do 1990 był dyrektorem artystycznym Teatru Współczesnego i jego reżyserem. Jako admirator twórczości W. Gombrowicza, sukcesywnie wprowadzał ją do repertuaru TW. Reżyserowane przez niego spektakle zdobywały liczne nagrody na festiwalach i przeglądach teatralnych. Przyczyniły się także do zwiększenia frekwencji w teatrze.
Jacek Polaczek
(ur. 1943) – aktor scen szczecińskich od 1976 roku. Na scenie Teatru Współczesnego zadebiutował 13 marca 1976 roku w roli Jerzego w Jubileuszu E. Redlińskiego. Z teatrem tym związany był przez kilkanaście lat (1976–1981, 1984–1991, 1993–2003). Laureat plebiscytu na najpopularniejszych aktorów w Szczecinie (1985). Wyróżniony Okiem Recenzenta (1997) i Nagrodą Artystyczną Miasta Szczecina (2000). Należy do grona wybitnych aktorów radiowych. Od prawie 40 lat blisko współpracuje z lokalną rozgłośnią radiową.
Aleksander Rodziewicz
(1898–1981) – aktor, reżyser, dyrektor Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie w latach 1957–1963. Pod jego dyrekcją zrealizowano wiele wysoko ocenionych przez krytyków spektakli, m.in. w reżyserii Zbigniewa Kopalki, Jana Maciejowskiego, Ryszarda Sobolewskiego, Józefa Grudy. Sam najczęściej reżyserował na scenie Teatru Współczesnego. Sporadycznie grał. Z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia pracy artystycznej w lutym 1965 roku wyreżyserował w TW Moralność pani Dulskiej. Jego sześcioletnia kadencja na stanowisku dyrektora uchodzi za jedną z najlepszych w historii szczecińskiej sceny.
Zbigniew Witkowski
(ur. 1934) – W latach 1965–1975 był aktorem Państwowych Teatrów Dramatycznych. Od 1976 roku do przejścia na emeryturę grał w Teatrze Współczesnym. Z zespołem tego teatru występował również za granicą, m.in. w Jugosławii, Niemczech na Łotwie i w Rosji. Obdarzony specyficznym poczuciem humoru, często grywał role charakterystyczne. Wystąpił w telewizyjnym cyklu Szekspirowskim i w głośnych Wieczorach z Conradem. Jest miłośnikiem twórczości S. I. Witkiewicza. W lokalnej prasie opublikował cykl anegdot teatralnych.
Tadeusz Zapaśnik
(ur. 1939) – aktor. Z Teatrem Współczesnym związany od 1 stycznia 1976 roku. Zagrał kilkadziesiąt znaczących ról, m.in. tytułową role w Krawcu S. Mrożka, Szwejka w Przygodach dobrego wojaka Szwejka J. Haška, Sajetana Tempe w Szewcach Witkacego, Chłopickiego w Warszawiance S. Wyspiańskiego. Podejmował także próby reżyserskie (m.in. Mechaniczna Magdalena, Mała Apokalipsa). Grał także w Teatrze Telewizji Szczecin. Wielokrotnie nagradzany i wyróżniany na festiwalach i przeglądach teatralnych. Laureat plebiscytu na ulubionych aktorów szczecińskich wśród młodzieżowej publiczności (1995). Zdobywca Bursztynowego Pierścienia (1996). W 2004 roku przeszedł na emeryturę.
Beata Zygarlicka
(ur. 1962) – aktorka, pedagog. W latach 1982–1984 rozpoczęła pracę w zespole pomocniczym (m.in. jako suflerka) Teatru Współczesnego w Szczecinie. Po ukończeniu studiów w krakowskiej PWST w 1988 roku, została aktorką Teatru Współczesnego. Współpracuje także z innymi scenami w mieście i w kraju. Wielokrotnie nagradzana i wyróżniana, m.in. Nagrodą Artystyczną Miasta Szczecina (2004) i Bursztynowym Pierścieniem (2010).
CZYTAJ DALEJ
BIBLIOGRAFIA ORAZ LINKI
► Internetowa Encyklopedia Szczecina: www.encyklopedia.szczecin.pl.
► Paweł Bartnik, Jan Macholak, Kronika Szczecina 1945-2005. Z biegiem lat, z biegiem dni, Wydawnictwo „Dokument”, Szczecin 2005.
► Zenon Butkiewicz, Nasz Współczesny. Teatr Współczesny w Szczecinie w latach 1976-1996, Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1996.
► Ryszard Markow hasła teatralne i biogramy aktorskie w Encyklopedii Szczecina t. I A-O, t. II P-Ż, Suplement 1-3 (pod red. Tadeusza Białeckiego), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999–2010.
► Teatry Dramatyczne w Szczecinie 1945–1965 (pod red. Danuty Piotrowskiej), Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, Poznań 1965.
Szczecin: Teatr Współczesny w Szczecinie
