Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X

ZAPLANUJ SWÓJ SPACER

ŚLADAMI FREDRY, CZYLI "DOBRE BYŁY CZASY W TYM LUBLINIE"

1,665 km
Chcemy przybliżyć uczestnikom spaceru ,,lubelski” epizod w życiu i twórczości Aleksandra Fredry. 10 grudnia 1810 roku, siedemnastoletni porucznik Aleksander hr. Fredro przyjechał do Lublina w charakterze „raportera sądu wtórego”, jako żołnierz 13. pułku Srebrnych Huzarów. Zaprezentujemy miejsca i wydarzenia związane z pobytem wybitnego dramatopisarza w mieście, które opisał w swoich wspomnieniach Trzy po trzy. Opowiemy też o dziejach recepcji twórczości hr. Aleksandra na lubelskiej scenie.
 
AUTORKA: Anna Nowak
Orientacyjny czas trwania spaceru: 1,5 h
Data publikacji: 18.10.2023
  • 1.

    TEATR IM. JULIUSZA OSTERWY | ul. Gabriela Narutowicza 17

    Budynek, oddany do użytku 6 lutego 1886 roku, był jednym z najnowocześniejszych i najpiękniejszych teatrów w Europie. Wznieśli go „Lublinianie – sobie” ze składek społecznych na rzecz spółki cywilnej „Teatr Lubelski”. Scenę, otwarto Fredrą. Jednoaktowa komedia Nikt mnie nie zna, była jednym z punktów uroczystego Przedstawienia Inauguracyjnego. Zarzucano teatrowi wybór zbyt błahej pozycji na tak podniosłą uroczystość, ale nie był on przypadkowy, gdyż „akcya jej odbywa się w Lublinie”. W 1896 roku, rozporządzeniem Gubernatora, portret Fredry pojawił się na plafonie sali widowiskowej. 13 września 1921, premierą Dam i huzarów, zainaugurował swoją działalność Teatr Miejski w Lublinie, a dwadzieścia trzy lata później, 29 lipca Śluby panieńskie były pierwszym polskim spektaklem zagranym po wojnie na lubelskiej scenie. Od tego czasu Fredro jest najczęściej wystawianym polskim autorem dramatycznym.
  • 0,334 km
    6 min
  • 2.

    ZAJAZD "POD BIAŁYM KONIEM" | Ul. Krakowskie Przedmieście 19

    Hrabia Fredro został zakwaterowany w budynku na czas swojej służby w Lublinie. Niedaleko znajduje się pałac Lubomirskich, który w 1810 r służył jako pomieszczenie do przechowywania siana i słomy dla mieszczących się obok koszar oraz pałac Czartoryskich, gdzie utworzono lazaret.
  • 0,273 km
    4 min
  • 3.

    PAŁAC POTOCKICH | Ul. Staszica 3

    Jan Nepomucen Potocki przekazał pałac w 1789 roku na rzecz Skarbu Państwa. Ulokowano w nim skład skór. W 1790 roku budynek przejęły władze miasta i umieściły w nim koszary kawalerii narodowej. Od 1792 roku, przez ponad trzydzieści lat, w dawnym pałacu Potockich mieściło się więzienie. Po wybudowaniu nowego więzienia na Zamku 1826 roku, budowlę zaczęto powszechnie nazywać „starym kryminałem”. To tutaj odbyła się pierwsza sprawa raportera Fredry. W gestii wojska budynek pozostawał do 1918 roku. Następnie stał się siedzibą Głównego Komisariatu Policji Państwowej w Lublinie. Podczas działań wojennych we wrześniu 1939 roku został lekko uszkodzony. Po wojnie nadal pełnił funkcję siedziby organów ścigania. W pałacu koszarowano Zmechanizowane Oddziały Milicji Obywatelskiej. W 1981 roku budynek w całości przekazano na potrzeby Specjalnej Zasadniczej Szkoły Zawodowej. Niestety, nie był należycie konserwowany. Nowy właściciel – od 1994 roku jest nim Katolicki Uniwersytet Lubelski – powoli doprowadza obiekt do stanu pełnej restauracji.
  • 0,167 km
    3 min
  • 4.

    KLASZTOR I KOŚCIÓŁ BRACI KAPUCYNÓW | Ul. Krakowskie Przedmieście 42

    Kościół jest chronologicznie czwartą fundacją kapucyńską w Polsce. Wybudowano go w latach 1726-1733 z fundacji byłego marszałka wielkiego litewskiego, księcia Pawła Karola Sanguszki i jego żony Marianny z Lubomirskich. Budowla w stylu baroku toskańskiegom, o formach typowych dla budownictwa kapucyńskiego, pierwotnie wyposażona została w dziewięć ołtarzy, z których do dziś przetrwało siedem. Na placu przed Kościołem Fredro był świadkiem wykonania wyroku sądu i była to pierwsza wojenna trauma hrabiego Aleksandra.

     

  • 0,282 km
    5 min
  • 5.

    Pałac Parysów | Ul. Bernardyńska 3

    Centrum życia towarzyskiego ówczesnego Lublina. Tu odbywały się bale i rauty, na których oficerowie księcia Józefa Poniatowskiego byli ozdobą, a i on sam „tańcował tu zawzięcie”, w trakcie balu wydanego na jego cześć przez miasto w 1809 roku. W Lublinie na początku XIX wieku działały także inne „lokale zabawowe”, jak karczma „Pod złotą Papugą”, gdzie na maskaradach bawił się birbant Rudaś, jak nazywano Fredrę, a za jego przykładem Gucio ze Ślubów panieńskich, nie były to jednak miejsca dla przyzwoitych dam.

  • 0,124 km
    2 min
  • 6.

    PAŁAC TARŁÓW | Ul. Dolna Panny Marii 3

    W budynku pałacu, na wieczorach towarzyskich organizowanych przez generała Kamienieckiego, Aleksander Fredro spędzał liczne zimowe popołudnia, odreagowując sądowe przeżycia.
  • 0,281 km
    5 min
  • 7.

    ARCHIKATEDRA LUBELSKA PW. ŚŚ. JANA CHRZCICIELA I JANA EWANGELISTY | Ul. Królewska 14

    Kościół został konsekrowany w 1604 roku. Jest jednym z pierwszych barokowych budynków wzniesionych poza Włochami. W drugiej połowie XVIII wieku, po kasacie zakonu jezuitów, popadł w ruinę. Austriacy urządzili w nich magazyny wojskowe, a potem więzienie. Tutaj Fredro odczytał skazanemu swój pierwszy wyrok śmierci.
     
  • 0,114 km
    2 min
  • 8.

    TEATR STARY | ul. Jezuicka 18

    Z braku dostępnych teatraliów trudno ustalić datę pierwszej fredrowskiej premiery w Lublinie. Wiemy na pewno, że w sezonie 1826/27 zespół Kazimierza Skibińskiego wystawił Męża i żonę oraz Cudzoziemszczyznę. Duże zasługi w propagowaniu twórczości Fredry wnieśli Paweł Ratajewicz i Anastazy Trapszo (dziadek Mieczysławy Ćwiklińskiej). Obaj dyrektorzy posiadali w repertuarze po kilka komedii hr. Aleksandra. W jednej z Zemst wystawianych przez Trapszę, grało aż 5 członków tego teatralnego rodu. Aktor grający Wacława skwitował to „kupletem”: „Mój Dyndalu, wyznam śmiele / Tylu Trapszów to za wiele”.
     
  • 0,042 km
    1 min
  • 9.

    ULICA DOMINIKAŃSKA | Ul. Dominikańska 1

    W jednej z kamienic (numer trudny dziś do ustalenia) 9 lutego 1811 roku powołano lubelską lożę wolnomularską „Wolność Odzyskana”. Wielkim mistrzem został generał Kamieniecki. Należeli do niej oficerowie lubelskiego garnizonu, przedstawiciele miejscowej palestry i ziemianie. Aleksander Fredro bierze udział w pracach Loży w pierwszym stopniu wtajemniczenia, jako uczeń. Ideały wolnomularskie odegrały dużą rolę w jego twórczości.
  • 0,048 km
    1 min
  • 10.

    BAZYLIKA PW. ŚW. STANISŁAWA I KOŚCIÓŁ DOMINIKANÓW | Ul. Złota 9

    W Kaplicy Firlejowskiej Kościoła Dominikanów spoczywa Mikołaj Firlej, wojewoda lubelski. To on był pierwowzorem Cześnika z Zemsty. Za sprawą małżeństwa, Fredro wszedł w posiadanie zamku w Odrzykoniu. Przeglądając stare dokumenty, znalazł akta sprawy Firleja i Sotnickiego, właścicieli zamku, procesujących się o mur graniczny i tak zrodził się temat na jedną z najpopularniejszych polskich komedii autora, o którym mówiono, że „szat nad Ojczyzną nie rozdzierał”, ale „uratował Polskę od ogólnej melancholii”.

ZOBACZ INNE SPACERY

TEATR, KTÓRY BYWA(Ł)

TEATRA W LUBLINIE