Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X

ZAPLANUJ SWÓJ SPACER

ŚLADAMI JULIUSZA OSTERWY I REDUTY W WILNIE

8,828 km
Pierwszy w Polsce teatr-laboratorium Reduta przez cztery sezony związany był z Wilnem. To właśnie tu kilkanaście lat wcześniej narodziła się sława młodego Juliusza Osterwy. Kresowe miasto i jego mieszkańcy oczarowały aktora, który po utracie siedziby teatru w Warszawie postanowił przenieść go do Wilna. Gdzie się mieścił, na jakich scenach grał i którymi ulicami spacerowali jego aktorzy – będzie można się przekonać podczas naszego spaceru. Zapraszamy na wspólną wędrówkę krętymi uliczkami wileńskiej starówki, podczas której odwiedzimy miejsca związane nie tylko z Redutą, lecz także z polskim teatrem I połowy XX wieku.
 
Ostatnie dwa punkty na trasie: Dwór w Pośpieszce oraz Pałac w Werkach, znajdują się poza główną trasą spaceru.
 
AUTORKA: Karolina Matuszewska
 
Orientacyjny czas spaceru: 1 - 1,5h (nie licząc punktów 6 i 7)
Data wprowadzenia spaceru: 25.08.2019
 
Partnerami spaceru są Instytut Polski w Wilnie oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
  • 1.

    Teatr na Pohulance | ul. J. Basanavičiaus 13

    Nazwa teatru pochodzi od dawnej ulicy Wielka Pohulanka. Budynek został wzniesiony w latach 1912–1914 ze składek polskich mieszkańców Wilna. W 1926 r. fundatorzy przekazali go władzom miasta pod warunkiem, że będą tu występować wyłącznie polskie teatry. W latach 1925–1929 teatr stał się siedzibą Reduty Juliusza Osterwy, który wystawił tu ponad 70 premier. Na inaugurację (23 grudnia 1925 r.) wybrano „Wyzwolenie Stanisława Wyspiańskiego w nowym opracowaniu reżyserskim i z Osterwą w roli Konrada. Po II wojnie światowej budynek został przekazany na potrzeby scen litewskich, a od 1986 r. jest siedzibą Litewskiego Rosyjskiego Teatru Dramatycznego.

  • 0,933 km
    16 min
  • 2.

    Ratusz wileński | ul. Didžioji 31

    Wileński debiut Juliusza Osterwy miał miejsce w Teatrze Miejskim znajdującym się w historycznym budynku Ratusza. Aktor zabłysnął szczególnie rolą Szczęsnego w „Horsztyńskim”. W latach 1907-1909 grał tu także m.in. Pana Młodego w „Weselu” i Joasa w „Sędziach”. Wileńskie występy stały się początkiem wielkiej kariery Osterwy. Prowadzona przez Nunę Młodziejowską-Szczurkiewiczową scena była pierwszym polskim teatrem zawodowym w mieście po ponad 40-letniej przerwie. Klasycystyczny kształt budynek zawdzięcza znanemu architektowi Wawrzyńcowi Stuoce-Gucewiczowi, który przebudował go w 1783 r. Teatr działał tu od 1845 r. do wybuchu II wojny światowej. Obecnie jest budynkiem reprezentacyjnym władz miasta, w którym odbywają się różnorodne wydarzenia artystyczne.
  • 0,505 km
    9 min
  • 3.

    Reprezentacyjny Pałac Rzeczypospolitej (obecnie Pałac Prezydencki) | pl. Simono Daukanto 3 (dawniej Uniwersytecka 6–8)

    Dawny pałac biskupi, który w okresie międzywojennym pełnił funkcję pałacu reprezentacyjnego, stał się miejscem zamieszkania aktorów Reduty. Organizacja teatru i zespołu znacznie różniła się od tradycyjnych metod zarządzania instytucją teatralną. W pewnych momentach swojej historii Reduta była swoistą komuną gospodarczą, w której artyści prowadzili wspólne gospodarstwo domowe i nie otrzymywali gaż. Juliusz Osterwa marzył o stworzeniu „domu Reduty”, ale wobec braku wolnych lokali państwowych, teatrowi przydzielono mieszkania w dwóch miejscach: przy ul. Ostrobramskiej 7 oraz w skrzydle pałacu przy Uniwersyteckiej. W budynku przebywał zwierzchnik Litwy Środkowej gen. Lucjan Żeligowski, częstym gościem był tu Józef Piłsudski. Obecnie pałac jest oficjalną siedzibą prezydenta Litwy.

  • 4.

    Uniwersytet Wileński | ul. Universiteto 3

    Uniwersytet Wileński należy do najstarszych uczelni w Europie Wschodniej. Został powołany przez króla Stefana Batorego w 1579 r. z działającego od 10 lat Kolegium Jezuickiego. W ciągu ponad 400 lat istnienia funkcjonował pod różnymi nazwami. W okresie międzywojennym był to Uniwersytet Stefana Batorego, gdzie od 1927 r. Mieczysław Limanowski był profesorem geografii. Na terenie uczelni znajduje się 13 wewnętrznych dziedzińców, nazwanych imionami swoich najwybitniejszych wychowanków i profesorów. Na jednym z nich – Piotra Skargi –w trakcie objazdu Reduty odbyła się plenerowa premiera „Wielkanocy” (29 maja 1924), a 22 maja 1926 r. premiera plenerowego „Księcia Niezłomnego” wg Pedra Calderona/Juliusza Słowackiego w inscenizacji Osterwy i Iwo Galla. Było to „wielkie widowisko z gromadami statystów na koniach, muzyką, snopami świateł z reflektorów i pochodniami, grane bez pauzy”.
  • 0,454 km
    8 min
  • 5.

    Lutnia Wileńska | Gedimino prospektas 4 (aleja Giedymina 4, dawniej Prospekt Świętojerski / ul. Adama Mickiewicza / ul. Lenina)

    Towarzystwo Muzyczne i Polski Teatr „Lutnia Wileńska” zostały założone 24 września 1905 roku z inicjatywy Alojzego Perzanowskiego i przy wsparciu Józefa Montwiłła. Były to jedne z najważniejszych polskich instytucji kulturalnych w Wilnie na początku XX wieku. Początkowo działały trzy sekcje: wokalna, instrumentalna i literacko-dramatyczna. Teatr prowadzony w „Lutni” z amatorskiego zespołu wkrótce stał się zawodową sceną polską, na której występowali również redutowcy. Od 1951 roku w budynku mieści się Litewski Narodowy Teatr Dramatyczny.

  • 6,936 km
    2h 6min
  • 6.

    Pałac w Werkach | ul. Žaliujų Ežerų 49

    Dzisiejszy pałac w Werkach jest najbardziej znaczącym i najlepiej zachowanym renesansowym pałacem na Litwie. Od XIV do połowy XVIII wieku znajdowała się tu letnia rezydencja biskupia. Biskup wileński Ignacy Jakub Massalski ok. 1700 r. rozpoczął budowę okazałej klasycystycznej rezydencji, której nigdy nie ukończył. W 1840 r. podupadający kompleks kupił książę Ludwik Sayn-Wittgenstein-Sayn i gruntownie przerobił. Na przełomie XIX i XX wieku pałac niszczał i kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W okresie międzywojennym miał stać się siedzibą Instytutu Reduty, w którym młodzi adepci mieszkaliby i szkolili się do przyszłej pracy teatralnej. Ponieważ nie został odpowiednio zaadaptowany i pojawiły się problemy z prawem własności, ostatecznie nie doszło do realizacji tego pomysłu. Obecnie mieści się w nim Instytut Botaniki Litewskiej Akademii Nauk oraz restauracja.

  • 7.

    Dwór w Pośpieszce | niezachowany, obecnie dzielnica Antokol

    Pośpieszka była częścią majątku Wierszupa (Wierszuba) należącego do rodu Aleksandrowiczów. Podczas swojego pierwszego pobytu w Wilnie w latach 1907–1909 Osterwa był częstym gościem dziedzica Antoniego Aleksandrowicza, który udzielił mu również dłuższej gościny na czas choroby. Życzliwość gospodarza, bliski kontakt z naturą oraz odosobnienie niewątpliwie wpłynęły na przyszłe decyzje Osterwy: zarówno tę o założeniu teatru działającego na zupełnie nowych zasadach, jak również o przeniesieniu go w 1925 roku właśnie do Wilna.