Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X

ZAPLANUJ SWÓJ SPACER

TEATRALNE POWĄZKI

0,767 km
Listopad jest idealnym miesiącem na wspominanie. W ramach projektu Spacerownik Teatralny Teatr Syrena w Warszawie i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego zapraszają na pierwszy teatralny spacer po Starych Powązkach. W czasie prawie dwugodzinnej wędrówki odwiedzimy i na chwilę zatrzymamy się przy grobach znanych aktorów i aktorek, reżyserów i organizatorów życia teatralnego – ludzi, których podziwialiśmy na scenie i ekranie, ale też takich, których znamy tylko z lektur. Dowiemy się, która królowa scen polskich i światowych była mistrzynią w pieczeniu pasztetów; jak miłość przenosiła nie tylko góry, ale i budowała teatry; gdzie spoczywa inżynier, który miał 40 lat, nawet 20 lat później; a gdzie słynna amantka sceniczna, której morderstwo wstrząsnęło XIX-wieczną Warszawą; która ze znanych aktorek, będąc już bardzo dojrzałą kobietą, z sukcesem zadebiutowała jako poetka; a która popularna aktorka jest matką chrzestną Magdy Umer. „Co milsze nad dobre u ludzi wspomnienia” - takie słowa Wincentego Pola widnieją na nagrobku Hanki Bielickiej. Zatem spotkajmy się o godz. 13.00 przy Bramie Św. Honoraty i powspominajmy tych, których już z nami nie ma.
 
Autorka: Joanna Mariuk
Orientacyjny czas spaceru: 1,5h
 
Data publikacji: 07.11.2018
  • 1.

    Brama Św. Honoraty | Ul. Piaskowa

    1
    • 0,081 km
    1 min
  • 2.

    Tablica nagrobna Wojciecha Bogusławskiego (1757-1829) | południowa ściana kościoła św. Karola Boromeusza

    Dyrektor teatru, aktor, reżyser, dramatopisarz, pedagog zwany „ojcem teatru polskiego”, autor librett, tłumaczeń i adaptacji m.in.: „Nędzy uszczęśliwionej” oraz „Cudu mniemanego, czyli Krakowiaków i Górali”. Był organizatorem życia teatralnego m. in. w Wilnie i Warszawie, dyrektorem Teatru Narodowego. „Polski Molier” zmarł w wieku 72 lat. Koszty pogrzebu pokrył Teatr Narodowy, odliczając je jednak od gaży zmarłego i egzekwując brakującą kwotę od wdowy. Na Powązkach zachowała się jedynie tablica z grobu Bogusławskiego. Sam grób uległ zniszczeniu.
    • 0,071 km
    1 min
  • 3.

    Grób Zdzisława Maklakiewicza (1927-1977) | Kwatera nr 3

    Aktor, absolwent PWST w Warszawie. W połowie lat 60. zrezygnował z występowania w teatrze na rzecz filmu, gdzie stworzył niezapomniane kreacje z Janem Himilsbachem np. w kultowym „Rejsie”. Był aktorem charakterystycznym, wirtuozem ról drugoplanowych i epizodów. Zmarł w tragicznych i nie do końca jasnych okolicznościach. Pochowano go w grobowcu rodzinnym w czarnym fraku, lakierkach i meloniku à la Chaplin (jego ulubiony aktor).
     
    • 0,106 km
    1 min
  • 4.

    Grób Ady Sari (1886-1968) | Aleja Zasłużonych, naprzeciwko kwatery nr 164

    Właściwie Jadwiga Szayer, światowej sławy śpiewaczka operowa, aktorka i pedagożka. Dysponowała wielkiej urody sopranem koloraturowym. Występowała na najsłynniejszych scenach świata od mediolańskiej La Scali po Carnegie Hall w Nowym Jorku. W drugiej połowie życia zajmowała się głównie pracą pedagogiczną, kształcąc takie sławy jak Maria Fołtyn. Na grobie Ady Sari miała stanąć zamówiona przez artystkę rzeźba Muzy z lirą w dłoni jednak decyzją Ministerstwo Kultury i Sztuki na nagrobku umieszczono współczesną kompozycję rzeźbiarską. Do grobu Bogusław Kaczyński włożył płytę z nagraniem partii Rozyny z „Cyrulika Sewilskiego” - popisowej partii Maestry.
    • 0,091 km
    1 min
  • 5.

    Groby Kaliny Jędrusik (1930-1991), Marii Dulęby (1881-1959), Elżbiety Barszczewskiej (1913-1987) i Mieczysławy Ćwiklińskiej (1879-1972) | Aleja Zasłużonych, naprzeciwko kwatery nr 168

    W Alei Zasłużonych, obok siebie, pochowano cztery popularne aktorki teatralne i filmowe: Kalinę Jędrusik, przez wielu uważaną za największą seks bombę polskiego teatru, Marię Dulębę, jedną z najwszechstronniejszych polskich aktorek, Elżbietę Barszczewską, która po wojnie zrezygnowała z kariery filmowej na rzecz teatru oraz Mieczysławę Ćwiklińską, która z kolei szturmem zdobyła srebrny ekran po debiucie filmowym w wieku 54 lat.

    Jędrusik zawodowo związała się z teatrami stolicy, ale popularność przyniosły jej występy w „Kabarecie Starszych Panów” oraz role filmowe i telewizyjne. Wcielała się w postaci kobiece w adaptacjach prozy swojego męża Stanisława Dygata, z którym została pochowana na Powązkach. Podobnie, we wspólnym grobie z mężem, aktorem i reżyserem Marianem Wyrzykowskim, została pochowana Elżbieta Barszczewska, aktorka związana z warszawskim Teatrem Polskim. Należała do grona artystów aresztowanych i osadzonych na Pawiaku po zabójstwie kolaborującego z okupantem Igo Syma w 1941 r. Nagrobek Barszczewskiej zdobi plakieta portretowa autorstwa Wiesława Winklera. Plakieta portretowa, tym razem autorstwa Stanisława Lisowskiego, znajduje się też na grobie Mieczysławy Ćwiklińskiej z aktorskiego rodu Trapszów. Ćwiklińska początkowo planowała zostać śpiewaczką operową. Głos kształciła m.in. u prof. Giulianiego w Paryżu. Najsłynniejszą kreację teatralną stworzyła w stołecznym Teatrze Rozmaitości w sztuce „Drzewa umierają stojąc”. Najbardziej wyrazistą rolą Marii Dulęby z kolei była Wariatka z Chaillot w sztuce Giraudouxa. Dulęba była także reżyserem i pedagogiem. Grała w teatrach w Krakowie, Toruniu, Warszawie (w tym w Teatrze Polskim i Teatrze Narodowym), związana była też z Redutą Osterwy.

    • 0,044 km
    1 min
  • 6.

    Grób Stefana Jaracza (1883-1945) | Aleja Zasłużonych, naprzeciwko kwatery 170

    Aktor teatralny i filmowy, reżyser. Związany był ze scenami Krakowa, Poznania i Łodzi, a od 1911 r. z teatrami Warszawy (m.in. z: Teatrem Polskim i Teatrem Narodowym). Był specjalistą od tworzenia postaci charakterystycznych. Znajdziemy go wśród współzałożycieli ZASP-u. W 1930 r. założył w stolicy własny Teatr – Ateneum. W czasie okupacji został aresztowany w związku z zamachem na Igo Syma i po pobycie na Pawiaku, wywieziony do Auschwitz, skąd zwolniono go po 6 tygodniach. Zmarł tuż po wojnie na gruźlicę. Nagrobek Jaracza wieńczy rzeźba autorstwa Stanisława Sikory.
    • 0,03 km
    1 min
  • 7.

    Grób Marii Przybyłko-Potockiej (1873- 1944) | Aleja Zasłużonych, naprzeciwko kwatery 172

    Obdarzona charakterystycznym głosem aktorka, reżyserka, dyrektorka teatru. Występowała w teatrach Poznania, Łodzi, Krakowa a potem Warszawy. Była mistrzowską odtwórczynią ról kobiecych w repertuarze współczesnym, wielką miłością Arnolda Szyfmana, który dla niej doprowadził do wybudowania Teatru Polskiego w Warszawie. Z zespołem tego teatru związana była do września 1939 r. Zginęła w czasie wybuchu w powstańczej Warszawie i została pochowana w tymczasowej mogile w Parku Dreszera na Mokotowie. Po wojnie jej ciało przeniesiono do Alei Zasłużonych. Na nagrobku, prócz główki portretowej, widnieje symboliczna kompozycja z maską teatralną i urną.

     

    • 0,027 km
    1 min
  • 8.

    Grób Marii Wisnowskiej (1860-1890) | Aleja Katakumbowa, nr 127,128

    Popularna aktorka lwowskich i warszawskich teatrów drugiej poł. XIX w., zamordowana w dramatycznych okolicznościach przez swego kochanka Aleksandra Barteniewa. Znana była głównie z ról scenicznych amantek. Duchowieństwo odmówiło udziału w pogrzebie Wisnowskiej, także warszawiacy, zszokowani tragedią, nie stawili się licznie. Otoczona wianuszkiem wielbicieli za życia, odchodziła w znacznie mniejszej asyście. Rzeźbiarskie popiersie Wisnowskiej na nagrobku na Powązkach, zgodnie z wieloma źródłami, wykonał mistrz rzeźby nagrobnej Bolesław Syrewicz.
    • 0,037 km
    1 min
  • 9.

    Groby Niny Andrycz (1910-2014) i Gustawa Holoubka (1923-2008) | Kwatera nr 14

    Nina Andrycz, aktorka teatralna i filmowa, zwana „Królową Sceny Polskiej”, przez większość swego życia utrzymywała, że urodziła się w 1912 r., unikała też jubileuszy, by nie podkreślać wieku. Prawie całą karierę związała z Teatrem Polskim w Warszawie, kreując głównie role arystokratek jak Lady Milford w „Intrydze i miłości” Schillera. Powszechne zainteresowanie budziło jej małżeństwo z premierem Polski Józefem Cyrankiewiczem. Wydała kilka tomików poezji i powieść „My rozdwojeni”.
    Niedaleko skromnego grobu Andrycz znajduje się miejsce pochówku Gustawa Holoubka, aktora teatralnego i filmowego, reżysera, dyrektora, pedagoga. Na kartach historii zapisała się inscenizacja „Dziadów” Mickiewicza z Holoubkiem w roli Gustawa-Konrada, w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym w Warszawie. Protesty po zdjęciu „Dziadów” z afisza były iskrą zapalną dla wydarzeń marca 1968 r. Holoubka nazywano „aktorem intelektualnym”. Ogromną wagę przywiązywał do słowa w teatrze. Był zaangażowany w działalność polityczną, pełnił funkcję prezesa SPATiF-u i honorowego prezesa ZASP-u.
    • 0,076 km
    1 min
  • 10.

    Grób Andrzeja Kopiczyńskiego (1934-2016) | Kwatera nr 21

    Aktor teatralny i filmowy, absolwent PWST w Łodzi. Początkowo związany z teatrami w Olsztynie, Bydgoszczy, Szczecinie i Koszalinie, a od lat 70. w Warszawie (Teatr Dramatyczny, Narodowy, Rozmaitości, Na Woli, Kwadrat). W świadomości wielu Polaków zapisał się jako odtwórca roli inżyniera Karwowskiego w serialu „Czterdziestolatek” Jerzego Gruzy. Do dzisiaj Kopiczyński nie doczekał się nagrobka, spoczywa w skromnej ziemnej mogile z prostym krzyżem.
    • 0,085 km
    1 min
  • 11.

    Grób Violetty Villas (1938-2011) | Kwatera nr 25

    Właściwie Czesława Gospodarek, artystka estradowa, piosenkarka obdarzona czterooktawowym głosem, aktorka filmowa, teatralna i rewiowa związana m.in. z rewiami Las Vegas, a po powrocie do kraju ze stołecznym Teatrem Syrena. Trzykrotnie brała udział w Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej, koncertowała na całym świecie od ZSSR po Australię. Odrzuciła możliwość kształcenia głosu pod okiem Ady Sari. Odmówiła także przyjęcia roli Zuckerowej w „Ziemi obiecanej” Wajdy. Zrezygnowała z międzynarodowej kariery operowej i wybrała estradę. Zmarła odizolowana od świata, w swoim domu w Lewinie Kłodzkim, gdzie przez szereg lat prowadziła przytulisko dla psów i kotów. W sprawie śmierci Villas prowadzone było dochodzenie.
    • 0,119 km
    2 min
  • 12.

    Grób Hanki Bielickiej (1915-2006) | Kwatera nr 37

    Aktorka filmowa i teatralna, artystka estradowa, obdarzona niezwykłym poczuciem humoru, fenomenalną pamięcią (którą ćwiczyła rozwiązując krzyżówki) oraz charakterystycznym głosem z chrypką - konsekwencją fatalnego przeziębienia z 1947 r. Po wojnie swoje życie zawodowe związała z Teatrem Syrena. Otaczającą rzeczywistość komentowała dowcipnie jako Dziunia Pietrusińska podczas radiowego „Podwieczorku przy mikrofonie”. Znakiem rozpoznawczym Hanki Bielickiej były fantazyjne kapelusze.