Korzystając z serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Pliki cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tutaj.
x
X

ZAPLANUJ SWÓJ SPACER

OPERA ŚLĄSKA

ul. Moniuszki 21/23

Opera do życia powołana została z inicjatywy władz wojewódzkich i wbrew woli Ministerstwa Kultury i Sztuki wiosną 1945 r., w gmachu Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Początkowo istniała jako tzw. Śląski Teatr Muzyczny, a następnie Opera Katowicka. Inauguracyjna premiera Halki Stanisława Moniuszki odbyła się 14 czerwca 1945 r. i była pierwszą powojenną realizacją widowiska operowego w Polsce. Jej twórcą był światowej sławy śpiewak operowy Adam Didur.
Bytom: Opera Śląska
Z chwilą przyjazdu do Katowic przesiedlonego zespołu teatru lwowskiego, w listopadzie 1945 r. zespół przeniesiony został do Bytomia. Do 30 września 1949 r. występował pod nazwą „Opera Katowicka z siedzibą w Bytomiu”. Od początku zaliczany był do czołowych muzycznych scen teatralnych w kraju. Skupiał doświadczonych artystów i sławnych śpiewaków operowych. Równocześnie  debiutowali w nim m. in. Bogdan Paprocki, Romuald Tesarowicz, Anna Lorenc, Jolanta Wrożyna i Wiesław Ochman. Po nagłej śmierci A. Didura, kierownictwo teatrem objął Stefan Belina-Skupniewski, a następnie Włodzimierz Stahl i Włodzimierz Ormicki jako kierownik artystyczny.
Zbudowany w latach 1899–1901 wg projektu Aleksandra Böhma w stylu neoklasycznym, z elementami empiryzmu i secesji budynek byłego niemieckiego Teatru Miejskiego, obok sali teatralnej z dwoma balkonami i bocznymi lożami, posiada w ramach jednej architektonicznej bryły także obszerną salę koncertową. Usytuowany w centralnym punkcie miasta, systematycznie modernizowany i wzbogacany o nowe urządzenia techniczne, należy do jego najcenniejszych zabytkowych obiektów architektonicznych. Ostatnie większe prace remontowe miały miejsce w 2004 r., kiedy to dokonano wg projektu Pawła Maryńczuka modernizacji sali balowej i wzniesiono nad nią nową kopułę, w miejsce wcześniejszej zniszczonej przez pożar. Wszystkie jednak te działania i zabiegi nie zdołały przezwyciężyć panującej w teatrze ciasnoty, wynikającej z konieczności pomieszczenia w nim kilku zespołów artystycznych, jak i rozbudowanych inscenizacji operowych. Problem stanowi także sama infrastruktura teatru, w tym przede wszystkim brak obrotowej sceny i  zapadni oraz niewielka liczba miejsc na widowni. Dlatego od wielu lat mówi się o konieczności budowy nowego  gmachu i przeniesieniu zespołu do Katowic.
Upaństwowiony 1 września 1949 r. zespół w ramach integracji i repolonizacji regionu z macierzą od początku swojego istnienia prowadził intensywną działalność objazdową, a w jego repertuarze znajdowała się światowa klasyka literatury operowej, operetkowej i baletowej, a z czasem także i musicalowej. Na jego scenie miały miejsce zrealizowane z należytą pieczołowitością i rozmachem dzieła niemal wszystkich czołowych kompozytorów świata, m. in. W. A. Mozarta,  G. Verdiego, G. Bizeta, G. Pucciniego, G. Donizettiego, R. Leoncavalla, P. Mascagniego, R. Wagnera i M. Musorgskiego. W repertuarze ważną rolę pełniła klasyka narodowa, w tym przede wszystkim twórczość S. Moniuszki oraz polskie prapremiery wybitnych XX-wiecznych dzieł kompozytorów polskich, m. in. Karola Szymanowskiego, Władysława Żeleńskiego, Ludomira Różyckiego, Włodzimierza Ormickiego, Jerzego Gablenza, Romualda Twardowskiego, Witolda Rudzińskiego, Tomasza Kiesewettera, Krzysztofa Pendereckiego i Wojciecha Kilara. Obecne były także pozycje współczesne, niejednokrotnie bardzo nowatorskie i trudne. Chodziło o to, aby poza klasyką dzieł operowych, prezentowane były pozycje z różnych okresów muzyki polskiej. Osobną grupę widowisk stanowiły spektakle baletowe. Ich wysoki poziom artystyczny dokumentują liczne nagrody i wyróżnienia. Systematycznie prowadzona jest również ukierunkowana na młodzież działalność koncertowa i edukacyjna.
 
 
Teatr swoje widowiska prezentował na licznych scenach krajowych i zagranicznych, m. in. w Filharmonii Monachijskiej, Hamburgu i berlińskim Konzerthausie w Niemczech, a także Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, Włoszech, Hiszpanii, Francji, Belgii, Holandii, Portugalii, Szwajcarii, Luksemburgu, Austrii, Szwecji, Holandii, Danii, Ukrainy oraz w Czechach i Słowacji. Od 1989 roku funkcję dyrektora i kierownika artystycznego pełni zaliczany do grona czołowych polskich dyrygentów operowych Tadeusz Serafin, który z operą zawodowo związany jest od 1978 r. Pod jego kierownictwem muzycznym zrealizowane zostały m. in. Gioconda A. Ponchiellego, Czarodziejski flet W. A. Mozarta, NabuccoRigolettoAidaErnaniDon Carlos G. Verdiego, Halka i  Straszny dwór S. Moniuszki, Pajace R. Leoncavalla, Cavalleria rusticana P. Mascagniego, Tannhäuser R. Wagnera, Cyganeria i Madama Butterfly G. Pucciniego, Borys Godunow M. Musorgskiego i Maksymilian Kolbe D. Probsta. Wiele z nich nagrodzonych było Złotymi Maskami w niemal wszystkich podstawowych kategoriach, wśród najlepszych w regionie przedstawień w roku. Dorobek Opery Śląskiej liczy kilkaset premier oper, operetek i baletów, w tym wiele opracowań prapremierowych.
CZYTAJ DALEJ

CIEKAWOSTKI

►  Opera Śląska jako pierwsza po wojnie dokonała bezpośredniej transmisji radiowej Halki Stanisława Moniuszki w Święta Bożego Narodzenia 1945 r., a Ludomir Różycki odtworzył specjalnie dla teatru zagubioną partyturę swojej opery Casanowa.
►  Teatr posiada Dużą Scenę na 391 miejsc i uruchomioną w sezonie 2006/2007 Salę Koncertową im. Adama Didura na około 200 miejsc. Odbywają się w niej koncerty muzyczne i uroczystości jubileuszowe.
►  Opera jest organizatorem Międzynarodowego Konkursu Wokalistyki Operowej im. Adama Didura, a także wraz z Ogólnokształcącą Szkołą Baletową im. L. Różyckiego współorganizatorem Międzynarodowego Konkursu Choreograficznego Uczniów Szkół Baletowych.
►  Status organizacyjny: teatr marszałkowski.

WAŻNE DATY

►  14 czerwca 1945 r. – odbyła się inauguracyjna premiera Halki Stanisława Moniuszki w gmachu teatru katowickiego
►  29 listopada 1945 r. – w Bytomiu odbyło się pierwsze przedstawienie Halki S. Moniuszki
►  4 stycznia 1946 – do życia powołane zostało Stowarzyszenie Opera Śląska
►  1 września 1949 r. – zespół został upaństwowiony i pojawiła się nazwa Opera Śląska w Bytomiu
►  13 kwietnia 1952 r. – uchwałą sejmu do życia powołano pod kierownictwem dyrekcji Opery Śląskiej zespół Operetki Śląskiej ze sceną w Gliwicach. Jej usamodzielnienie nastąpiło w 1955 r.
►  Od 1979 r. – teatr jest organizatorem Międzynarodowego Konkurs Wokalistyki Operowej im. Adama Didura.
►  20 listopada 1991 r. – sala orkiestrowa otrzymała w piąta rocznicę śmierci imię długoletniego dyrektora Opery Śląskiej Napoleona Siessa
►  3 maja 1992 r. – sala śpiewu otrzymała imię związanego z Operą wybitnego śpiewaka Andrzeja Hiolskiego
►  14 czerwca 1995 r. – druga sala śpiewu otrzymała z okazji jubileuszu półwiecza teatru imię zasłużonego śpiewaka operowego Bohdana Paprockiego
►  27 maja 2000 r. – z okazji 40 - lecia pracy artystycznej Wiesława Ochmana, sala prób otrzymała jego imię
►  24 sierpnia 2000 r. – nocą wybuchł pożar, w wyniku którego spłonęła sala baletowa i zniszczeniu uległy pomieszczenia usytuowane pod nią, w tym m. in. sala chóru i orkiestry, a także garderoby baletu.
►  15 marca 2003 r. – teatr został uhonorowany „Platynową Płytą” za nagranie na CD opery Giuseppe Verdiego Nabucco.
►  W 2005 r. – do użytku oddano liczącą 176 miejsc Salę Koncertową im. Adama Didura.
►  W sierpniu 2011 r. – Zarząd Województwa Śląskiego, z pominięciem procedury konkursowej przedłużył T. Serafinem kontrakt na kolejnych pięć lat  - od 1 września 2011 do 31 sierpnia 2016 roku.
CZYTAJ DALEJ

CIEKAWE POSTACI

  • Adam Didur
  • Stefan Belina-Skupniewski
  • Włodzimierz Stahl
  • Włodzimierz Ormicki
  • Napoleon Siess
  • Karol Stryja
  • Bolesław Jankowski
  • Jerzy Salwarowski
  • Wiktoria Calma
  • Jadwiga Lachetówna
  • Stefan Dobiasz
  • Adam Dobosz
  • Lesław Finze
  • Andrzej Hiolski
  • Adam Kopciuszewski
  • Pola Bukietyńska
  • Natalia Stokowacka
  • Krystyna Szostak-Radkowa
  • Stefania Toczyska
  • Leokadia Zienko
  • Romuald Cyganik
  • Henryk Grychnik
  • Józef Homik
  • Tadeusz Leśniczak
  • Antoni Majak
  • Bogdan Paprocki
  • Bolesław Pawłus
  • Jerzy Silich
  • Napoleon Siess
  • Roman Mackiewicz
  • Romuald Cyganik
  • Maria Foltyn
  • Bolesław Fotygo-Folański
  • Lech Hellwig-Górzyński
  • Bogdan Hussakowski
  • Zbigniew Sawan
  • Sławomir Żerdzicki
  • Jan Bernas
  • Stanisław Jarocki
  • Wiesław Lange
  • Jerzy Moskal
  • Barbara Ptak
  • Jan Marcin Szancer
  • Stanisław Miszczyk
  • Jerzy Kaliński
  • Henryk Konwiński
  • Barbara Bittnerówna
  • Irena Cieślikówna
  • Joanna Kściuczyk-Jędrusik
  • Feliks Widera
CZYTAJ DALEJ

BIBLIOGRAFIA ORAZ LINKI

►  Z. Adrjański: Kalejdoskop estradowy: leksykon polskiej rozrywki 1944–1989, artyści, twórcy, osobistości. Dom Wydawniczy Bellona, 2002.
►  P. Erich: Geschichte des Oberschlesischen Landestheaters und Landesorchesters in Beuthen os. Dortmund 1972.
►  Funde und Befunde zur schlesischen Theatergeschichte. Zusammengestellt von Bärbel Rudin. Bd 2; B. Vogelsang: Theaterbau in Schlesien. Dortmund 1984.
►  E. Makosch: Chronik des Theaterwesens in der Oberschlesischen Stadt Beuthen. Dortmund 1992.
►  Cz. Mykita-Glensk: Melpomena w śląskiej mazelonce. Szkice z dziejów polskiego życia teatralnego na Śląsku do roku 1939. Opole 2003.
►  Cz. Mykita-Glensk: Polskie tradycje teatralne Śląska. Opole 1987.
►  W. Ochman: Wiesław Ochman o sobie: wybitny artysta scen operowych świata opowiada o swoim życiu i karierze. Warszawa: Fonografika 2008.
►  Opera Śląska 1945–1955. Red. Zdzisław Hierowski. Stalinogród (Katowice) 1956.
►  Opera Śląska w dwudziestoleciu. Red. Zenon Keller. Bytom 1964.
►  Opera Śląska 1945–1970. Red. Tadeusz Kijonka. Katowice 1970.
►  Od pierwszej „Halki”: Opera Śląska w latach 1945-1985: księga pamiątkowa Opery. Red. Tadeusz Kijonka. Bytom 1986.
►  Pół wieku Opery Śląskiej. Księga Jubileuszowa Teatru w latach 1945–2000. Red. Tadeusz Kijonka. Bytom 2000.
►  K. Weber: Geschichte des Theaterwesens in Schlesien. Daten und Fakten – von den Anfängen bis zum Jahre 1944. Dortmund 1980.
CZYTAJ DALEJ
AUTOR: Andrzej Linert

ul. Moniuszki 21/23, 41-902 Bytom | www.opera-slaska.pl


POWIĄZANE SPACERY

CHORZÓW - BYTOM

TEATR, TANIEC I HISTORIA. ŚLADAMI MELPOMENY W BYTOMIU

Copyright SPACEROWNIK TEATRALNY 2016. All Rights Reserved.

Design by Dominika Naziębły, Łukasz Gosławski. Powered by Wojciech Sowa.