TEATR, TANIEC I HISTORIA. ŚLADAMI MELPOMENY W BYTOMIU

1.

BYTOMSKIE CENTRUM KULTURY | Pl. K. Stanek 1

Bytomskie Centrum Kultury to samorządowa instytucja kultury utworzona w 1992 roku przez gminę Bytom z siedzibą w budynku przy placu Karin Stanek 1 w Bytomiu.

2.

Dom Polski UL (nieprofesjonalne grupy teatralne) | Ul. W. Korfantego 40

Budynek został wzniesiony pod koniec XIX wieku. Pierwotnie działał jako restauracja, później dobudowano do niego salę widowiskową (obecnie nie istnieje). Gościł przedstawienia, uroczystości i zebrania. Był siedzibą organizacji społecznych i kulturalnych walczących o zachowanie polskości na Górnym Śląsku. Było tam gwarno i rojno jak w ulu, stąd jego nazwa. W okresie międzypowstaniowym Bytom był ważnym w regionie ośrodkiem życia polskiego, w tym prezentacji kultury polskiej. Profesjonalne występy polskie były zakazane, UL gościł więc liczne zespoły amatorskie i półzawodowe, np. Bytomski Zespół Teatralny. Zespoły te oprócz działalności artystycznej spełniały funkcje społeczne, takie jak wzmacnianie poczucia wspólnoty, trwałość tradycji, przechowywanie śladów kultury i języka polskiego na Śląsku. Burzliwa historia XX wieku nie oszczędziła budynku, który obecnie należy do harcerstwa.

3.

WYDZIAŁ TEATRU TAŃCA AKADEMII SZTUK TEATRALNYCH | Ul. J. Piłsudskiego 24a

Bytomska filia Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie działa od roku akademickiego 2008/2009. Inicjatorem jej powstania był Jacek Łumiński. Mieści się w wyremontowanych przez miasto i oddanych do użytku na potrzeby szkoły pustostanach. Dzięki swemu profilowi WTT uzupełnia lukę w polskim szkolnictwie teatralnym. Studenci mają zajęcia nie tylko taneczne, ale również z zakresu zadań aktorskich, improwizacji, impostacji głosu, historii tańca, zarządzania w kulturze itd. Absolwenci pracują w Polsce i zagranicą. Od roku akademickiego 2019/2020 wydział ma zostać przeniesiony do Katowic.

4.

Rynek (świecki i religijny teatr sprzed wieków) | Rynek

Pierwsze doniesienia o targowisku na Rynku w Bytomiu pochodzą z 1123 roku. Rynek, ulokowany na przecięciu szlaków handlowych, był miejscem teatralizowanych uroczystości religijnych (np. procesji w Niedzielę Palmową, z żywym osłem i drewnianą figurą Chrystusa). W okolicy znajdowały się aż cztery kościoły, gdzie miały miejsce dramatyzacje liturgiczne. W pobliskim kościele oo. franciszkanów (obecnie św. Wojciecha) od ok. połowy XIII wieku przygotowywano szopki bożonarodzeniowe. W XV wieku odbywały się nocne pochody i maskarady w wykonaniu przebranych w kobiece stroje lub skóry bydlęce nietrzeźwych młodych mężczyzn, przekształcone później w pochody kolędników połączone ze zbieraniem datków. W bezpośrednim sąsiedztwie Rynku znajdowała się synagoga. Bytomska mniejszość żydowska celebrowała swoje tradycje: podczas wiosennego święta Purim Żydzi zakładali maski i z ich użyciem odgrywali tzw. purimszpile, przedstawienia oparte na wątkach z Księgi Estery. Rynek był odwiedzany przez wędrowne zespoły aktorskie, szczególnie w karnawale. Komediantów i żonglerów potępiał Kościół, jednak mieszkańcy chętnie oglądali gościnne przedstawienia uliczne.

5.

OPERA ŚLĄSKA | ul. Moniuszki 21/23

Do końca XIX wieku Bytom gościł jedynie teatry wędrowne grające w pomieszczeniach nieprzystosowanych do celów teatralnych. Budowę Konzerthausu zainicjował Franz Landsberger. Trwała ona 3,5 roku, otwarcie nastąpiło 1 października 1901. Obok koncertów grano przedstawienia dramatyczne, od 1905 roku również opery. Po II wojnie światowej w Katowicach rozpoczęto prace nad uruchomieniem na Górnym Śląsku teatru operowego pod dyrekcją Adama Didura. Zainaugurowano jego działalność pokazem „Halki” 11 czerwca 1945 na scenie Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (był to pierwszy powojenny spektakl operowy w Polsce). Do Bytomia opera przeniosła się jesienią 1945. Na deskach opery występowali m.in. Maria Fołtyn, Antonina Kawecka, Wiesław Ochman, Bogdan Paprocki. Pracowali tu m.in. Aleksander Bardini, Gustaw Holoubek, Olga Lipińska (reżyseria), Henryk Tomaszewski (choreografia), Józef Szajna, Ewa Starowieyska, Barbara Ptak (scenografia). W 1977 budynek uzyskał status zabytku.

6.

Teatr Tańca i Ruchu ROZBARK | Ul. W. Kilara 29

Instytucja została uruchomiona w marcu 2014 roku w miejsce zlikwidowanego ŚTT. Dzięki Teatrowi ROZBARK ciągłość prezentacji tańca współczesnego na Śląsku została utrzymana i jest kontynuowana. Teatr mieści się w dawnej cechowni Kopalni Węgla Kamiennego Rozbark, zamkniętej w 2004 roku i ma charakter domu produkcyjnego: nie ma stałego zespołu artystycznego, ale współtworzy przedstawienia, użycza przestrzeni, wspiera finansowo. Bliska współpraca z WTT pozwala promować młodych twórców. Teatr zajmuje się też działaniami społecznymi i organizuje liczne warsztaty taneczne i ruchowe.

ZAPLANUJ SWÓJ SPACER